Historia porozbiorowa w IPN

Właśnie weszły w życie zmiany w ustawie o IPN. Dzięki temu w zakresie działalności Instytutu znajdą się także czasy po rozbiorach Polski. Ważnym aspektem nowelizacji było wprowadzenie przepisów regulujących zasady poszukiwań miejsc spoczynku ofiar reżimów totalitarnych, represji i czystek etnicznych. Ustawa rozszerzyła kompetencje IPN.

Do zadań Instytutu ma należeć m.in. gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie dokumentów dotyczących popełnionych od 8 listopada 1917 roku do 31 lipca 1990 r. zbrodni na osobach narodowości polskiej i obywatelach polskich innych narodowości. IPN ma się ponadto m.in. zajmować poszukiwaniem miejsc spoczynku osób, które poległy w tym okresie w walkach o niepodległość i zjednoczenie Państwa Polskiego, w tym tych, które straciły życie wskutek walki z narzuconym systemem totalitarnym, represji totalitarnych lub czystek etnicznych. Oznacza to objęcie pracami Instytutu okresu sprzed 1939 r., czyli m.in. ofiar zbrodni sowieckich na Polakach, w tym zagłady polskich ziemian na dalekich Kresach oraz polskich ofiar głodu na Ukrainie.

Nowelizacja uzupełnia też kompetencje Instytutu o obowiązek upamiętniania historycznych wydarzeń, miejsc i postaci w dziejach walk i męczeństwa Polaków w kraju i za granicą oraz innych narodów na terytorium Polski.

W strukturze IPN znajdą się też m.in. biura: Upamiętniania Walk i Męczeństwa, Poszukiwań i Identyfikacji, Edukacji Narodowej oraz Badań Historycznych. Posłowie zdecydowali, że Instytut będzie prowadzić badania nie tylko nad najnowszą historią Polski, lecz także nad historią porozbiorową, w tym historią polskiej emigracji oraz polskiego dziedzictwa kulturowego na Wschodzie. 

W ustawie znalazł się osobny rozdział dotyczący zasad poszukiwania miejsc spoczynku ofiar reżimów totalitarnych. Prace poszukiwawcze będą wymagały uprzedniej zgody właściciela terenu i uzgodnienia szczegółów w drodze umowy. W przypadku braku uzgodnień decyzję o udostępnieniu nieruchomości na czas niezbędny do przeprowadzenia poszukiwań, nie dłuższy niż 9 miesięcy, będzie mógł wydać na wniosek prezesa IPN starosta. W celu prowadzenia prac poszukiwawczych oraz identyfikacji ofiar ustawa przewiduje utworzenie Bazy Materiału Genetycznego. Ponadto w nowelizacji znalazł się też przepis umożliwiający dokończenie ekshumacji m.in. na tzw. Łączce – w przypadku ustalenia lub powzięcia podczas prac poszukiwawczych podejrzenia, że pod istniejącym grobem znajduje się miejsce spoczynku ofiar represji, ekshumację zarządzał będzie prokurator oddziałowej komisji ścigania zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu zawiadamiając Prezesa Instytutu o miejscu i czasie dokonania ekshumacji. Rodzinom osób, których szczątki mają podlegać ekshumacji, zapewniony ma być pełny udział w procedurze administracyjnej, związanej z przeniesieniem szczątków do innego grobu. Koszty ponownego pochówku ma pokrywać wojewoda.

 

Źródło: sejm.gov.pl

 

#historia #IPN #nowelizacja #ustawa