wystawa

W 2025 r. przypadają dwie ważne rocznice związane z historią naszego kraju oraz mennictwa polskiego i z Polską związanego. Pierwszą z nich jest jubileusz tysiąclecia koronacji Bolesława Chrobrego, który był jednocześnie pierwszym emitentem rodzimych monet. Druga rocznica to upływające 350 lat od śmierci ostatniego panującego przedstawiciela dynastii piastowskiej – księcia legnicko-brzeskiego Jerzego Wilhelma.

Jak na wystawie opowiedzieć o dokonaniach pracowni, gdy powstałe w niej dzieła – witraże i mozaiki – są przeznaczone głównie do oglądania in situ, a projekty w większości zostały zniszczone? Czy ocalony „ruchomy” materiał – w zasobach muzeów i prywatnych właścicieli – okaże się wystarczającą podstawą, aby dać wyobrażenie o linii rozwoju i artystycznej wartości Krakowskiego Zakładu Witrażów, Oszkleń Artystycznych i Mozaiki S.G. Żeleński? Jeśli ktoś z oglądających powie, jak dawny klient firmy, „nie wiadomo, co jest ładniejsze, czy projekt, czy witraż” to jej cel będzie spełniony.

Masowy udział Polek w konspiracji niepodległościowej w czasie II wojny światowej nie był kwestią przypadku, ale konsekwencją ich aktywności na rzecz niepodległego państwa polskiego w latach wcześniejszych. W szeregach Ochotniczej Legii Kobiet walczyły one zarówno z wojskami zaborców w 1918 roku, jak i z bolszewikami w 1920 roku. W okresie międzywojennym kilkaset tysięcy kobiet przeszło szkolenie sanitarne i wojskowe organizowane najpierw przez Organizację Przysposobienia Kobiet ds. Obrony Kraju, a od 1939 roku przez Przysposobienie Wojskowe Kobiet. Do tej ostatniej organizacji należało przed II wojną światową ponad 47 tys. kobiet. One też w pierwszej kolejności włączyły się w prace konspiracyjne organizowane już jesienią 1939 r. przez Służbę Zwycięstwu Polski i wiele innych organizacji niepodległościowych.