Cmentarze w Zakopanem
Cmentarze w Zakopanem. Nekropolie to ważne miejsca polskiej tożsamości i pamięci narodowej. Niektóre cmentarze w Polsce są szczególne ze względu na swoje walory historyczne, ale przede wszystkim dlatego, że są to miejsca wiecznego odpoczynku wielu słynnych Polaków.
Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku
To pierwsza nekropolia w Zakopanem założona w drugiej połowie XIX wieku przez pierwszego proboszcza zakopiańskiego, księdza Józefa Stolarczyka. Cmentarz znajduje się przy ul. Kościeliskiej. Pod koniec 1931 roku, cmentarz wpisano do rejestru zabytków i nadano nazwę Cmentarza Zasłużonych. Oznaczało to, że każdy pochówek wymagał od tej pory zgody konserwatora zabytków. Na cmentarzu chowano już tylko ludzi wybitnych i zasłużonych dla Zakopanego, Tatr i Podhala. Nazwa cmentarza pochodzi od nazwiska fundatora, Jana Pęksy. Brzyz oznacza z kolei w gwarze góralskiej urwisko nad potokiem.
Spoczywają tu m.in. Tytus Chałubiński – lekarz patolog, tatrzański pieśniarz Sabała, skoczek narciarski Stanisław Marusarz, a także pisarze i poeci: Kornel Makuszyński, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Władysław Orkan, Stanisław Witkacy Witkiewicz, Tadeusz Bocheński, kronikarz Jan Długosz, rzeźbiarz i malarz Władysław Hasior.
Nowy Cmentarz w Zakopanem Na Palenicy
Cmentarz pod Gubałówką przy ul. Nowotarskiej 41, został poświęcony w 1908; natomiast decyzja o jego lokalizacji zapadła w lutym 1904.
W swojej ponadstuletniej historii cmentarz niejednokrotnie gromadził wielotysięczne tłumy. Stało się tak 17 sierpnia 1910 roku na pogrzebie Klimka Bachledy (obecni byli m.in. Henryk Sienkiewicz, hr. Władysław Zamoyski). W grudniu 1924 roku pochowano tam tragicznie zmarłego starego przewodnika Jana Gąsienicę Daniela. W maju 1926 roku Zakopane żegnało Bartłomieja Obrochtę. W roku 1929 były to pogrzeby taternickie. Najpierw pochowano taternika Mieczysława Świerza, a po kilku miesiącach Lidę i Marzenę Skotnicówny. W roku 1932 pożegnano Stanisława Krzeptowskiego.
W czasie okupacji cmentarz stał się miejscem licznych egzekucji przeprowadzanych przez hitlerowców.
Na cmentarzu znajduje się kwatera żołnierzy poległych podczas I wojny światowej, to austriacki Cmentarz wojenny nr 378 – Zakopane, jest to część kwatery XIII. Pochowano na nim kilkunastu poległych żołnierzy z I, II i III brygad Legionów Polskich pochodzących z Podhala. Chowano na nim także zmarłych w okresie powojennym Legionistów. Przeniesiono na ten cmentarz prochy gen. Andrzeja Galicy, Mariana Januszajtisa, Mieczysława Boruty-Spiechowicza a Kazimierz Sosnkowski ma mogiłę symboliczną.
24 października 1981 roku na grobie Olgi Małkowskiej odsłonięto pomnik upamiętniający twórców polskiego harcerstwa.
Źródło: niezalezna.pl
