Tak zwalczano Kościół w PRL. Metody walki komunistów ujawnione!
Instytut Pamięci Narodowej przypomina, że w czasach PRL to właśnie Kościół pozostawał dla komunistycznych władz największym zagrożeniem. Zwłaszcza do czasu powstania struktur opozycyjnych w PRL Kościół katolicki był jedynym realnym wrogiem ideologicznym komunistów. To właśnie wtedy nasiliły się podejmowane przez władze wszelkie metody i próby jego skompromitowania, takie jak podsłuchy, obserwacja czy agentura.
W redakcji tygodnika katolickiego „Niedziela” w Częstochowie odbyła się promocja książki IPN pt. „Instrukcje, wytyczne, pisma Departamentu IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z lat 1962–1989. Wybór dokumentów”. Opisuje ona metody, formy i środki pracy operacyjnej przeciwko Kościołowi. Redaktorami publikacji są naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Katowicach Adam Dziurok oraz dyrektor oddziału IPN w Krakowie Filip Musiał. W spotkaniu wzięli w niej udział m.in. przedstawiciele IPN, metropolita częstochowski abp Wacław Depo i paulini z Jasnej Góry.
Współautor tomu dr hab. Adam Dziurok podkreślił, że choć wcześniej powstawały już publikacje na temat działalności Departamentu IV MSW, to jednak po raz pierwszy opublikowano książkę, która tak wyczerpująco opisuje metody walki z Kościołem w czasach PRL.
- Te dokumenty pokazują w sposób bardzo kompleksowy działania pionu IV SB. Choć od dłuższego czasu zajmujemy się funkcjonowaniem departamentu IV i terenowych odpowiedników, to jednak brakowało publikacji, która w sposób całościowy grupowała wszystkie wytyczne, normatywy, według których funkcjonował ten cały pion – powiedział Dziurok.
Historyk zwraca uwagę, że książka jest swoistą „instrukcją szkodzenia Kościołowi” – ok. 200 dokumentów, według których mieli postępować esbecy.
- To nam pokazuje specyficzny obraz instytucji, która jest mocno wyspecjalizowana, sprofesjonalizowana, które jest ukierunkowana głównie na dezintegrację i dezinformację – działania, które miały Kościół osłabić – tłumaczył historyk.
Instytut Pamięci Narodowej podkreśla, że struktury antykościelne działały w bezpiece od samego początku PRL, ale Departament IV był szczególnie mocno rozbudowany. Już w latach 40. powstały komórki zwalczające Kościół, m.in. ten kierowany przez Julię Brystygierową, później powstały także odrębne, wyspecjalizowane w tym wydziały.
Departament IV MSW powstał w czerwcu 1962 r., a więc sześć lat od październikowej „odwilży”, kiedy oficjalnie potępiono brutalne metody zwalczania przeciwników politycznych, w tym Kościoła katolickiego.
Tworząc Departament IV władze komunistyczne uznały, że trzeba wniknąć w struktury Kościoła i rozsadzić go od środka.
- Oczywiście to się nie udało, chociaż kompleksowość różnych działań, ich pomysłowość, zaskakuje – wskazał Dziurok.
Naukowiec ocenił, że Władysław Gomułka w polityce antykościelnej „wrócił na stare tory stalinowskie”, ale nie stosował już represji bezpośrednich, lecz inne, konspiracyjne metody.
W opinii historyka, skalę działań antykościelnych SB trudno zobrazować – liczba pozyskanych w Kościele współpracowników (od lat 60. do 80. było to kilka tysięcy osób, zarówno duchownych, jak i świeckich) jego zdaniem nie oddaje istoty rzeczy. Np. w latach 80. ub. wieku SB zajmowała się głównie rozpracowaniem 100-150 księży, uznanych za najbardziej niebezpiecznych dla systemu komunistycznego – wskazał historyk.
Książka zawiera informacje na temat genezy Departamentu IV, kadr i głównych kierunków zainteresowania. Z publikacji można dowiedzieć się, jak wyglądała współpraca Departamentu z innymi pionami SB, instytucjami państwa i tajnymi służbami. W drugiej części redaktorzy zgromadzili liczne dokumenty dotyczące powołania Departamentu IV i jego działalności aż do 1989 r.
Źródło: niezalezna.pl, PAP
