Niemiecki obóz jeniecki Barkenbrügge
Historia obozów jenieckich w Barkniewku ściśle związana jest z utworzeniem w latach 1935-1936 niemieckiego poligonu Groß Born. Początkowo przy tworzeniu planu poligonu w roku 1934 teren wsi Barkenbrügge (pol. Barkniewko) nie znajdował się w granicach poligonu. Stało się to w II etapie rozbudowy infrastruktury poligonu, gdy całą wieś Barkenbrügge i część wsi Marienwalde (pol. Marianowo, Czersk) włączono do obszaru poligonu.
Pierwsza wzmianka dotycząca obozu jenieckiego Barkenbrügge mówi o utworzeniu 15 kwietnia 1941 r. Frontstalag 302. Następnie 16 czerwca naczelne dowództwo niemieckiego Wehrmachtu określiło maksymalną liczbę jeńców wojennych, którzy mieli znaleźć się docelowo w dwóch obozach na terenie poligonu Groß Born 302 – 50 tysięcy (Barkenbrügge), 323 – 30 tysięcy. Należy nadmienić, że w Centralnym Archiwum Ministerstwa Obrony w Rosji zachował się niemiecki dokument z końca 1941 r. dotyczący liczby wydanych jenieckich znaków tożsamości w poszczególnych obozach jenieckich, a w nim m. in. informacja dotycząca obozów z terenu poligonu Groß Born, m.in. II H (302) Groß Born – Barkenbrügge – od numeru 1 do 18200.
Od lutego 1942 r. Niemcy przeprowadzili reorganizację i z dwóch oddzielnych obozów jenieckich utworzono jeden Stalag II H (302) rozmieszczony w dwóch miejscach Rederitz i Barkenbrügge. W obozie przebywało stale ok. 3 tys. jeńców. Orientacyjną liczbę jeńców żołnierzy Armii Czerwonej, którzy przeszli przez ten obóz w latach 1941-43 można określić powyżej 25 tysięcy.
Pod koniec stycznia 1945 roku jeńców z Oflagu 65 z Barkenbrügge przeniesiono do Oflagu II D Groß Born Rederitz, skąd większość z nich ruszyła w marszu ewakuacyjnym na zachód. Jednak sporej grupie Jugosłowian udało się pozostać z częścią polskich jeńców w Oflagu II D Groß Born Rederitz i zostali oswobodzeni 4 lutego 1945 r. przez żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego. Po II wojnie światowej na terenie byłego niemieckiego poligonu przeprowadzono ekshumacje w dwóch miejscach. Odnaleziono szczątki 2998 jeńców, które zostały przewiezione na cmentarze wojenne w Szczecinku (469 osób) i Drawsku (2529 osób).
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu wspólnie z Państwowym Gospodarstwem Leśnym „Lasy Państwowe” Nadleśnictwo w Okonku przygotował upamiętnienie w miejscu byłego niemieckiego obozu jenieckiego w Barkniewku (niem. Barkenbrügge). IPN ufundował głaz z inskrypcją, zaś nadleśnictwo wykonało rekonstrukcję bramy obozowej wraz z tablicą informacyjną przybliżającą historię tego miejsca. Uroczystość upamiętnienia uwięzionych i zamęczonych jeńców połączona z odsłonięciem oraz poświęceniem pomnika odbyła się 17 maja 2019 r. na terenie przyległym do byłego obozu jenieckiego.
Źródło: IPN/Dariusz Czerniawski
