Porozumienie Szczecińskie 1980
W sobotę 30 sierpnia 1980 r. w świetlicy Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego władze komunistyczne podpisały porozumienie z przedstawicielami strajkujących załóg regionu. Dokument ten przeszedł do historii pod nazwą Porozumienia Szczecińskiego. Pierwszy punkt dokumentu mówił o powołaniu samorządnych związków zawodowych. Jego podpisanie zakończyło strajki na Pomorzu Zachodnim.
Pierwszy szczeciński strajk zaczął się 18 sierpnia w Stoczni Remontowej „Parnica”. Dołączyły do niego także dwa wydziały Stoczni im. Warskiego oraz stoczniowcy z „Gryfii”. Utworzono Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS), którym kierowali: Marian Jurczyk (przewodniczący) oraz jako zastępcy Kazimierz Fischbein i Marian Juszczuk.
Nocą sformułowano 36 postulatów. Na pierwszym miejscu, obok żądań o charakterze socjalnym i gospodarczym, znalazł się postulat dotyczący prawa do zakładania niezależnych związków zawodowych.
Następnego dnia na ulice Szczecina nie wyjechały autobusy i tramwaje. Do strajku przyłączały się kolejne szczecińskie przedsiębiorstwa. Wobec postępującego paraliżu miasta i zakładów, władze komunistyczne wysłały na negocjacje wicepremiera Kazimierza Barcikowskiego, z którym spotkało się 60-ciu przedstawicieli komitetów strajkowych. Większość postulatów od razu odrzucono, stwierdzając, że mają charakter polityczny. Powołano specjalną komisję redakcyjną, której zadaniem było opracowanie wspólnego tekstu porozumienia. Barcikowski wrócił do stolicy i na zebraniu w KC powiedział:
MKS absolutnie panuje nad sytuacją, jakiekolwiek próby rozmów z załogami poza komitetem są niemożliwe.
A tow. Stanisław Kania apelował:
Trzeba mieć pełną świadomość, że taka decyzja (utworzenia niezależnych związków zawodowych, przyp. red.) oznacza stworzenie organizacji klasy robotniczej, że możemy stracić możliwość sprawowania władzy.
Przedstawiciele rządu nadal prowadzili negocjacje, a jednocześnie próbowali zastraszać przedstawicieli robotników.
Wieczorem 29 sierpnia wicepremier Barcikowski wrócił do szczecińskiej stoczni. Następnego dnia o 8 rano w świetlicy Stoczni im. Warskiego został podpisany Protokół Ustaleń w Sprawie Wniosków i Postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego z Komisją Rządową.
Porozumienie Szczecińskie zakładało, że komitety strajkowe przekształcą się w Komisje Robotnicze, które przeprowadzą wybory do władz niezależnych organizacji pracowniczych. Protokół mówił również o ochronie podstawowych praw ludzi pracy i obywateli, zakazie represji wobec działaczy związkowych i politycznych (o ile w sposób przestępczy nie będą godzili w interesy PRL), a także o dostępie Kościoła do mediów. Porozumienie zobowiązywało rząd do wydania w postaci broszur „Paktów Praw Człowieka” i „Aktu Końcowego Konferencji w Helsinkach”.
Następnego dnia po zawarciu Porozumienia Szczecińskiego w sali BHP Stoczni Gdańskiej wicepremier Mieczysław Jagielski oraz Lech Wałęsa podpisali porozumienie pomiędzy Komisją Rządową a MKS, reprezentującym już około 700 zakładów z całej Polski.
Źródło: dzieje.pl
