Badanie naukowe rzuca światło na negatywny wpływ glifosatu – powszechnie używanego pestycydu – na populację trzmieli. Niemieccy naukowcy odkryli, że te owady, narażone na działanie glifosatu, mają trudności w rozpoznawaniu zagrożeń. To nie jedyne zmiany, które można zaobserwować – badanie wykazało także modyfikację reakcji trzmieli na promieniowanie ultrafioletowe, co potencjalnie wpłynęłoby na ich orientację w otoczeniu.
Ochrona pszczół i trzmieli nie tylko ma znaczenie dla zachowania równowagi w ekosystemie, ale także wpływa na stabilność całej cywilizacji, ze względu na ich kluczową rolę jako zapylaczy roślin.
Morgane Nouvian z Uniwersytetu w Konstancji podkreśla konieczność bardziej szczegółowego badania wpływu glifosatu na owady. W obliczu globalnego spadku populacji owadów, naukowcy muszą wyjść poza prostą analizę śmiertelności, skupiając się na subtelniejszych zmianach.
Badaczka i jej zespół przeprowadzili eksperyment, w którym badali długotrwały wpływ glifosatu na ruch, reakcje na światło oraz zdolność uczenia się trzmieli. Ich argumentacja opiera się na przekonaniu, że ewentualne zmiany w tych aspektach są równie istotne, jak bezpośrednia śmiertelność, ponieważ wpływają na przetrwanie i zdolność reprodukcyjną tych owadów.
Glifosat jest szeroko stosowanym pestycydem o szerokim spektrum działania. Zwykle uważany jest za bezpieczny, ponieważ wpływa tylko na enzymy występujące w roślinach, grzybach i bakteriach.
Niemieccy naukowcy wcześniej odkryli, że glifosat wpływa na temperaturę kolonii trzmieli, co prowadzi do opóźnienia ich rozwoju.
Najnowsze badanie skupiło się na analizie zachowania 400 trzmieli. Wyniki wskazują, że długotrwałe oddziaływanie glifosatu powoduje, że owady tracą zdolność uczenia się rozpoznawania niebezpieczeństw – tak zwanych bodźców awersyjnych.
Na ile mogliśmy zobaczyć, owady się już tego nie uczą. Zdolność do kojarzenia zagrożeń ze specyficznymi wskazówkami płynącymi z otoczenia to podstawowy warunek przetrwania. Dzięki temu przystosowaniu zwierzęta mają większe szanse na uniknięcie trucizn, drapieżników i pasożytów. Dlatego wykazane przez nas zaburzenia uczenia się spowodowane glifosatem mogą potencjalnie podnieść śmiertelność zbierających pokarm owadów. Taki spadek siły roboczej miałby oczywisty wpływ na kolonię, choć wymaga to jeszcze eksperymentalnego potwierdzenia.
Badanie wykazało również inne obserwowalne efekty wpływu glifosatu. Chociaż spadek prędkości chodu owadów występował tylko w warunkach eksperymentalnych, to zauważono, że zmniejsza się ich reakcja na promieniowanie ultrafioletowe. To ma znaczenie, ponieważ może wpłynąć na orientację trzmieli w terenie.
Obecnie w Unii Europejskiej glifosat jest dopuszczony do stosowania do 15 grudnia 2023 roku.
Niedawno European Food Safety Authority (EFSA) opublikowała opinię stwierdzającą, że „w profesjonalnej ocenie ryzyka nie zidentyfikowano żadnych istotnych obszarów, w których występowałyby obawy, że substancja czynna – glifosat stwarza zagrożenie dla ludzi, zwierząt lub środowiska”.
Niemniej naukowcy zwracają uwagę na konieczność dalszych, obszernych badań wpływu tego pestycydu na owady, szczególnie te, które pełnią rolę zapylaczy. Ważne jest uwzględnienie subtelnych efektów, a nie tylko bezpośrednich skutków dla śmiertelności owadów.