Endometrioza dotyka co 10. kobietę w Polsce, dlatego nie można bagatelizować cierpień kobiet, słowami typu „taka twoja uroda”. „Musimy zwiększać świadomość na temat poważnej choroby jaką jest endometrioza” – mówi ginekolog prof. Krzysztof Szyłło z Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi.
Rozpowszechnianie wiedzy na temat endometriozy, jej objawów, diagnostyki, leczenia i unikanie lekceważenia cierpienia kobiet, to zadanie, które powinno być realizowane przez cały rok, a nie tylko w marcu, kiedy obchodzony jest Światowy Dzień Endometriozy. Ta choroba dotyka co 10. kobietę w Polsce i wymaga naszej szczególnej uwagi.
Endometrioza to schorzenie, w którym komórki wewnętrznej warstwy macicy, zwane endometrium, wykraczają poza macicę i zagnieżdżają się, tworząc ogniska choroby. To klasyczna teoria z początku XX wieku, ale kolejne badania uzupełniły naszą wiedzę na temat patofizjologii tej choroby. Wskazują one na istotny udział układu immunologicznego, ponieważ większość kobiet ma komórki endometrialne zarzucane do jamy otrzewnej przez jajniki podczas menstruacji.
Jednak nie u wszystkich kobiet rozwijają się ogniska endometriozy, co wiąże się z funkcjonowaniem ich układu immunologicznego. Endometrioza dotyczy około 10% kobiet w Polsce.
Endometriozę możemy podzielić na trzy główne formy:
• Może występować na powierzchni otrzewnej, która wyścieła jamę brzuszną. W zależności od stadium rozwoju choroby, ogniska mają różne kolory. Młodsze ogniska są czerwone, co wskazuje na obecność krwi, ponieważ reagują na hormony wytwarzane przez jajniki w trakcie menstruacji. Z czasem zmieniają się one na fioletowe, a następnie włókniste, co nadaje im białawo-szarawy odcień.
• Istnieją także ogniska endometriozy w jajnikach, które są łatwiejsze do zdiagnozowania za pomocą badania ultrasonograficznego. Tworzą się tam torbiele wypełnione zkoagulowaną krwią.
• Najbardziej zaawansowaną i najtrudniejszą do leczenia postacią jest endometrioza głęboka, która obejmuje ogniska powyżej 5 mm poza obszarem otrzewnowym. Może ona wpływać na przewód pokarmowy, układ moczowy i prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zamknięcie moczowodów czy niedrożność jelit.
Endometrioza może również pojawiać się w odległych miejscach, takich jak płuca, przepona czy nawet mózg.
Pacjentki skarżą się, że dość często słyszą od swoich lekarzy, że ból związany z menstruacją to „normalna rzecz”. O endometriozie mówi się natomiast od niedawna. Zdaniem prof. Szyłło wiele zależy od objawów, które są związane z endometriozą.
Często nie są one tak spektakularne, jak w przypadku nowotworów, więc wiele kobiet przyzwyczaja się do bólu związanego z menstruacją. To może prowadzić do braku świadomości choroby zarówno u pacjentek, jak i lekarzy. Dopiero dzięki zaawansowanym badaniom i możliwościom diagnostycznym możemy obecnie lepiej zrozumieć tę chorobę i leczyć ją odpowiednio. Endometrioza powoduje wiele zmian w organizmie, a ogniska choroby zajmują również włókna nerwowe, co prowadzi do intensywnych dolegliwości. Standardowe terapie przeciwbólowe często nie przynoszą ulgi, dopóki nie usuniemy ognisk endometriozy, co jest kluczowe, aby pomóc pacjentkom.
W zgodnej opinii specjalistów leczenie endometriozy wymaga kompleksowego podejścia i kosztownej opieki, ponieważ pacjentki często wymagają wielu operacji i leczenia farmakologicznego. Na przykład istotne w procesie leczenia może się okazać wsparcie psychologiczne. Znacznie poprawiają efekty leczenia także odpowiednia dieta i aktywność fizyczna. Optymalne rozpoznanie i zaplanowanie terapii na długi okres to klucz do minimalizacji liczby operacji. Całkowite wyeliminowanie zmian endometriozowych jest jednak trudne ze względu na złożoność tej choroby.
Poza leczeniem farmakologicznym i chirurgicznym na razie nie pojawiły się nowe metody leczenia endometriozy.
Niestety, pomimo wielu badań, nadal nie dysponujemy preparatami, które całkowicie zlikwidowałyby ogniska endometriozy. Choroba ta jest bardzo złożona, podobna do chorób nowotworowych, i powoduje daleko idące zmiany w organizmie. Leczenie endometriozy skupia się głównie na terapii hormonalnej, która hamuje rozwój ognisk choroby. Bardzo ważne jest, aby zdiagnozować chorobę jak najwcześniej i podjąć odpowiednie leczenie, aby minimalizować cierpienie i unikać poważnych powikłań.