Starożytna pizza na fresku w Pompejach
Od kilku lat trwają nowe wykopaliska na stanowisku Regio IX w Pompejach. Ostatnio w atrium domu, do którego przylegała piekarnia (częściowo zbadana w latach 1888-1891), odkryto interesujący fresk. Placek na malowidle wygląda jak pizza, ale oczywiście nie może nią być, biorąc pod uwagę brak niektórych najbardziej charakterystycznych składników, czyli pomidorów i mozzarelli. Jednak, jak wykazała wstępna analiza ikonograficzna fresku to, co zostało przedstawione na ścianie domu pompejańskiego, mogło być odległym przodkiem tej potrawy, wpisanej na Listę Światowego Dziedzictwa w 2017 roku jako „tradycyjna sztuka neapolitańskiego producenta pizzy”. Pompeje nigdy nie przestają zadziwiać, to szkatułka, która zawsze odkrywa nowe skarby.. – powiedział minister kultury Włoch Gennaro Sangiuliano.
Jak wyjaśniają archeolodzy z Parku Archeologicznego w Pompejach, przypuszcza się, że obok kielicha z winem, umieszczonego na srebrnej tacy, przedstawiona jest płaska focaccia, która służy jako podstawa dla różnych owoców (zidentyfikowano granat i być może daktyle), doprawionych przyprawami, a może raczej rodzajem pesto (łac. moretum), na które wskazują żółtawe i ochrowe kropki. Ponadto na tej samej tacy widzimy suszone owoce i girlandę z żółtych truskawek, obok daktyli i granatów. Ten rodzaj wizerunków, znany w starożytności pod nazwą „ksenia”, został zainspirowany „gościnnymi darami”, które ofiarowywano przybyszom zgodnie z grecką tradycją. Znanych jest około trzystu takich przedstawień, które często nawiązują także do sfery sakralnej, poza sferą odnoszącą się do życia codziennego.
Oprócz dokładnej identyfikacji przedstawionych potraw znajdujemy na tym fresku pewne wątki tradycji hellenistycznej, rozwinięte później przez autorów epoki rzymsko-cesarskiej, takich jak Wergiliusz, Martiala i Filostrata. Myślę o kontraście między oszczędnym i prostym posiłkiem, który odnosi się do sfery między sielanką a sacrum z jednej strony, a przepychem srebrnych tac i wytwornością przedstawień artystycznych i literackich z drugiej. Jakże nie myśleć w tym kontekście właśnie o pizzy, która również narodziła się jako „ubogie” danie w południowych Włoszech, a teraz podbiła świat i jest często serwowana w restauracjach z gwiazdkami
– opowiada dyrektor Parku Archeologicznego w Pompejach, Gabriel Zuchtriegel.
Miejsce wykopalisk Regio IX obejmuje obszar około 3200 m2, to niemal cały kwartał starożytnego miasta zniszczono podczas wybuchu Wezuwiusza w 79 r. n.e. Wykopaliska tam prowadzone są częścią szerszego podejścia, wypracowanego w ciągu ostatniej dekady i mającego na celu rozwiązanie problemów hydrogeologicznych i konserwatorskich odkopanych frontów budynków, czyli granicy między odsłoniętą i niezbadaną częścią starożytnego miasta. Ta ostatnia obejmuje około 22 hektarów kamienic i domów wciąż zakopanych pod zastygłą lawą i popiołem.
Źródło: pompeiisites.org
