Jakie będą Karpaty? – To zależy od mądrości ludzi, którzy ten region współtworzą. Dlatego ważne, by łączyć różne spojrzenia i znaleźć synergię w rozwoju kultury z gospodarką, polityką i ekologią – zapowiada Marek Kuchciński, szef Komisji Spraw Zagranicznych, przed kolejną konferencją z cyklu Europa Karpat. - Bezpieczeństwo zawsze było jednym z wiodących tematów Europy Karpat. Postrzegamy je nie tylko poprzez obiektywne symbole czy mechanizmy militarno-gospodarcze - wykazuje.
Rusza już 32. konferencja Europa Karpat. Na czym polega jej fenomen?
Rzeczywiście, możemy się pochwalić niezłym stażem. Europa Karpat jest inicjatywą parlamentarną i udawało się nam ją robić, nawet będąc w opozycji, przy różnych marszałkach Sejmu. Myślę, że charakterystyczne dla niej jest to, że udział w spotkaniach biorą osobistości z różnych państw i profesji, a łączy nas wspólna potrzeba poszukiwania najlepszej recepty na życie nas i naszych narodów. Potrzeba współpracy w tym niezwykłym regionie Europy Środkowej. Fenomenem jest zaangażowanie ludzi – pasjonatów – nie tylko polityków, ale i naukowców czy przedsiębiorców w pozytywne myślenie o naszej przyszłości. Dziś powołaliśmy Międzynarodowy Klub Europy Karpat, w skład którego wchodzą stali uczestnicy Europy Karpat.
Jaka będzie jego rola?
Jego ideą jest diagnozowanie problemów, definiowanie potrzeb oraz ich optymalna realizacja, zgodnie z zasadą vincere – vincere ad omnes. Zależy nam na regionie, na jego zrównoważonym rozwoju i łączeniu państw karpackich, choćby poprzez lepszą komunikację – infrastrukturę drogową, ale i cyfrową.
Cyfrowa Europa Karpat?
Cyfrowy wymiar Europy Karpat wzmacnia i tak już silne relacje między państwami. Z nadzieją i entuzjazmem czekamy na rozstrzygnięcie dopiero co ogłoszonego międzynarodowego konkursu na cyfrowy komiks o legendach krajów należących do Europy Karpat.
Owocna współpraca z GovTech dała nam szansę na profesjonalną budowę cyfrowej platformy służącej komunikacji między nami i naszymi karpackimi przyjaciółmi. Poza ogłoszonym konkursem planujemy w najbliższym czasie uruchomić podkarpacka aplikację turystyczną. Angażowanie ludzi przy wykorzystaniu cyfrowych narzędzi? To też nasz cel.
Zrównoważony rozwój polega na znalezieniu punktów stycznych wielu potrzeb i skierowaniu ich na ścieżkę rozwoju opartą na szacunku dla naszego dziedzictwa – dodaje Marek Kuchciński. To dziedzictwo to kultura, przyroda, osiągnięcia techniczne i gospodarcze. Karpaty są na mapie Europy miejscem szczególnym. Łączy je piękno gór, które narzucały człowiekowi sposób kształtowania otoczenia. Trzeba zrozumieć „duszę" Karpat, by tworzyć dla niej rozwiązania mające szansę przetrwać próbę czasu. Wprowadzać zmiany, które nie będą sztucznie narzucane i w kolejnych dekadach zostałyby wchłonięte przez silną wewnętrzną tożsamość regionu.
Sytuacja w regionie nie jest spokojna. Wielu ekspertów od spraw międzynarodowych uważa, że Rosja zaatakuje Ukrainę. Czy w tym kontekście zmienia się konferencja?
Bezpieczeństwo zawsze było jednym z wiodących tematów Europy Karpat. Postrzegamy je nie tylko poprzez obiektywne symbole czy mechanizmy militarno-gospodarcze. Bezpiecznie czujemy się w przestrzeni, w której szanowana jest nasza tożsamość. Ta związana jest z miejscem, historią, kulturą i nie podlega tak szybkim przemianom, jak rozpędzona rewolucja i światopoglądowa zindustrializowanego i wielokulturowego społeczeństwa zamożnej części Europy.
Na bezpieczeństwo należy więc patrzeć szerzej i w bardziej praktycznym wymiarze istotnym dla mieszkańców. Bezpieczeństwo gospodarcze zależy z kolei w dużym stopniu od „układu krwionośnego", który łączy najważniejsze organy napędzającego złożony organizm przedsiębiorstw – sieci transportowej.
Via Carpatia ma zostać włączona do transeuropejskiej sieci transportowej – TEN-T.
Tak, byłby to kolejny duży impuls do zmian. Do 2030 r. na całej sieci zainstalowane mają być instalacje do ładowania elektrycznych samochodów ciężarowych. Parkingi mają mieć bezpieczną przestrzeń dla kierowców ciężarówek na czas ładowania pojazdów. W procesach cyfryzacji usług ma być wykorzystywana technologia 5G. Duże porty lotnicze mają być zintegrowane z siecią kolejową. O tych wyzwaniach będą rozmawiać eksperci w panelu „Znad Bałtyku nad Morze Czarne i Egejskie przez Karpaty? Nowe połączenia w ramach sieci TEN-T szansą dla regionu”.
To, jak tematy łączą się ze sobą, widać na kolejnym przykładzie. Skoro o infrastrukturze komunikacyjnej rozmawiamy w kontekście ograniczenia emisji CO2, to koniecznie należy jednocześnie mówić o związkach z rolnictwem. Panel „Zielony Ład w Europie Karpat – rolnictwo ekologiczne jako szansa dla małych i średnich gospodarstw rolnych, rolnictwo węglowe, Strategia na rzecz bioróżnorodności 2030, Strategia leśna" to znakomity łącznik wielu dziedzin.
Wystarczy spojrzeć dokładniej na to, czym jest rolnictwo węglowe. To strategia zakładająca takie prowadzenie upraw, które może efektywniej magazynować dwutlenek węgla, a więc i węgiel, w roślinach i glebie. To także powrót do bardziej organicznego podejścia do ziemi. W efekcie takie rolnictwo prowadzi do wzbogacenia materii organicznej w glebie, jej lepszej zdolności do wychwytywania i magazynowania węgla, większej odporności na zmienność pogody, susze i powodzie. Zdrowe gleby lepiej wchłaniają i zatrzymują wodę, mają też zdolność do zatrzymywania większej ilości składników odżywczych, co ogranicza ich spływ z pól uprawnych do źródeł wody.
Widzimy więc łańcuch tworzony z ogniw: bezpieczeństwa, transportu i ekologii oraz gospodarki. Kryzys wywołany pandemią w 2020 roku dotknął wszystkie kraje karpackie. Trwa realizacja programów związanych z odbudową gospodarek po tym kryzysie i jednocześnie walka z wysoką inflacją. W programach tych znaczący udział mają mieć fundusze europejskie. Panel „Odbudowa gospodarek regionu karpackiego po kryzysie gospodarczym" jest właśnie taką szansą ekonomicznego spojrzenia w skali międzynarodowej, ale w kontekście potrzeb regionów.
Europa Karpat to więc format rozwijany od lat, w kierunku poszerzania horyzontów i związków między różnymi dziedzinami funkcjonowania państwa, regionu, wsi czy gospodarstwa. Dlatego podczas konferencji odbędą się też spotkania prezydentów miast karpackich, dyskusje na temat społecznego otoczenia Uniwersytetów i panele z twórcami przyszłości Europy Środkowej: innowatorami, kreatorami i wynalazcami.