Pierwsze wnioski zaprezentowano wczoraj podczas debaty, w której wzięli udział dr Mateusz Werner zastępca dyrektora Narodowego Centrum Kultury ds. Badań i Strategii Kultury, Robert Kostro dyrektor Muzeum Historii Polski oraz autor badań prof. Piotr Kwiatkowski z TNS Polska. Dyskusję moderował dr Wojciech Stanisławski, historyk, sekretarz redakcji Plusa Minusa, weekendowego wydania Rzeczpospolitej.
Mateusz Werner powiedział, że od kilku lat święto 11 listopada jest wreszcie świętem gorącym, wobec którego Polacy żywią jakieś emocje.
To jest coś nowego. Po 1989 roku, święto odzyskania niepodległości stało się czymś oczywistym i nudnym. Nie towarzyszyły mu ani emocje, ani refleksje. Kiedy ta sytuacja się odwróciła i pojawiły się emocje, to one właśnie dały początek refleksjom. Powróciło odwieczne pytanie: >>Polska, ale jaka?<<. To był jeden z powodów dla których NCK zainicjowało badania. Drugim oczywistym powodem jest nadchodząca setna rocznica odzyskania niepodległości. Te badania mają za zadanie dobrze przygotować instytucje państwowe i samorządy do tej ważnej rocznicy. Rocznicy, która Polaków jednoczy.
Niezwykle ciekawie prezentują się wyniki badań. Oto na pytanie, czym jest niepodległość, z czym się kojarzy, na pierwszym miejscu respondenci odpowiedzieli, że z wolnością. Dopiero na kolejnych miejscach pojawiło się stwierdzenie, że to najważniejsze święto czy wolna państwowość. Wśród czynników, jakie zdecydowały że Polsce udało się odzyskać niepodległość po I wojnie światowej, najważniejszym było przywiązanie do polskości, patriotyzm oraz przekazywanie wartości narodowych w rodzinach. Te odpowiedzi stanowić powinny pewną rekomendację dla instytucji państwowych, gdyż okazuje się że pielęgnowanie patriotyzmu jest niezmiernie ważne.
Z kolei na pytanie – po co obchodzić 100-lecie odzyskania niepodległości – najwięcej osób wymieniło uczczenie pamięci. Zwracano również uwagę, że młode pokolenie nie szanuje niepodległości, bo nie zostało tak wychowane.
Wśród świąt zasługujących na szczególne upamiętnienie 73 proc.ankietowanych wymieniło 11 listopada, 57 pro. – 3 maja, potem pojawił się 1 sierpnia i na czwartym miejscu – 13 kwietnia dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.
Zaskakująco dużo Polaków – 57 proc. – nie uczestniczy w świętach państwowych i narodowych. Natomiast większość spośród tych, którzy aktywnie włączają się w obchody rocznic, jako najważniejszą sprawę wymienia pójście na mszę świętą, następnie wywieszenie flagi i uroczysty obiad rodzinny.
Prof. Kwiatkowski stwierdził:
Uderzyło mnie to, że odzyskanie niepodległości jest wydarzeniem słabo osadzonym w świadomości Polaków, że między powstaniami a tym, co zdarzyło się w 1918 roku jest spora luka, zniknęły niemal zupełnie z pamięci zbiorowej wydarzenia z początku XX w. – rok 1905 i I wojna światowa. Jednocześnie niesłychanie silnie niepodległość wiąże się z postacią Marszałka Piłsudskiego, ale widać ogromną różnicę pomiędzy wiedzą na temat Komendanta a Paderewskiego, Witosa, Korfantego czy Dmowskiego. Słaba jest świadomość pozawarszawskich aspektów odzyskiwania niepodległości, uderza brak kobiet w panteonie niepodległościowym, a także brak znajomości wielkich dzieł sztuki dotyczących tamtego okresu. Jedynym kulturowym nośnikiem związanym z niepodległością są piosenki legionowe.
Robert Kostro dodał, że badanie potwierdza fakt, że że niepodległość i wolność są dla nas niezwykle ważne. Co ciekawe wbrew obiegowemu przekonaniu patriotyzm nie jest tylko przywiązaniem do aspektu militarnego. Wśród ważnych dla kraju ludzi, Polacy wymieniali Jana Pawła II, Marię Curie–Skłodowską czy Kopernika. Nastąpiła widoczna zmiana sposobu myślenia o historii – coraz większe jest zainteresowanie historią własnej rodziny, celebracjami publicznymi, flagą narodową.
Paneliści podkreślali, że brakuje w dzisiejszych dyskusjach o patriotyzmie poważnego, dojrzałego stosunku do polskości, bez banalizowania i infantylizmu.
Była to pierwsza z całego cyklu debat, do których podstawę mają stanowić wyniki badań.
Źródło: nck.pl
