Pakt Piłsudski–Petlura

21 kwietnia 1920 roku podpisano porozumienie, zwane umową Piłsudski–Petlura, które mogło otworzyć zupełnie nowy rozdział w stosunkach polsko-ukraińskich i zmienić układ sił w Europie Środkowo-Wschodniej przed II wojną światową.

Pomysł Piłsudskiego na stworzenie między Polską a Rosją strefę odgradzającą – swego rodzaju „strefę sanitarną”, jak ją nazwał francuski polityk Georges Clemenceau – zakładał współpracę Łotwy, Litwy, Estonii, Białorusi i Ukrainy. Jednak Białoruś została wchłonięta przez sowietów, a Łotwa, Estonia i Litwa nie chciały brać udziału w tych planach. Z kolei Semen Petlura dostrzegł w przymierzu z Polską możliwość pomocy dla swego kraju w walce z żywiołem rosyjskim, zarówno „białym” jak i „czerwonym” oraz szansę na wsparcie dążenia Ukrainy do niepodległości.  

W „Monitorze Polskim” Nr 97 z 28 kwietnia 1920 r. ukazał się komunikat Ministerstwa Spraw Zagranicznych:

„Rząd Polski, uznając prawo Ukrainy do niezależnego bytu państwowego, uznał Dyrektoriat Ukraińskiej Republiki Ludowej z głównym atamanem Semenem Petlurą na czele”.

Umowa zawierał zobowiązanie do nieprzekraczania przez Wojsko Polskie przedrozbiorowej granicy, ustalonej na Zbruczu, przecinającej Wołyń na wschód od Zdołbunowa i biegnącej na północ aż do linii Prypeci. Równe i Krzemieniec znalazły się po stronie polskiej. Pakt Piłsudski-Petlura zakładał również wyrzeczenie się zawierania traktatów międzynarodowych godzących w jednego z sygnatariuszy oraz gwarancję praw mniejszości polskiej na Ukrainie oraz ukraińskiej w Polsce.  

Podpisy na dokumencie złożyli: ze strony polskiej – wiceminister spraw zagranicznych Jan Dąbski, natomiast Ukrainę reprezentował minister spraw zagranicznych Andrij Liwycki. 24 kwietnia Walery Sławek oraz gen. Wołodymyra Sinklera podpisali tajny aneks dotyczący wspólnej walki z bolszewikami.
 

 

Źródło: W. Pobóg-Malinowski „Najnowsza historia polityczna Polski”