29 marca 1848 roku Adam Mickiewicz wraz z kilkoma osobami założyli w Rzymie oddział zwany Legionem Mickiewicza, Legionem Polskim lub Zastępem Polskim.
Oprócz poety akt zawiązania podpisało 13 osób. Byli wśród nich dawny oficer napoleoński ppłk Siodołkowicz, towiańczyk Geitz (Gierycz) i jego kuzyn Niesiołowski oraz dziesięciu studiujących w Rzymie młodych artystów polskich.
Zadaniem Legionu miała być pomoc Włochom w walce o wyzwolenie ich kraju i rzeczywiście liczący 200 żołnierzy oddział bił się w Lombardii oraz na ulicach włoskich miast. Pod dowództwem płk. Fijałkowskiego bronił Rzymu przed siłami austriacko-francuskimi.
Mickiewicz sformułował także
„Skład zasad”, który był dokumentem ideologicznym Legionu:
1. Duch chrześcijański, w wierze świętej katolickiej rzymskiej, jawiony czynami wolnymi.
2. Słowo Boże, w Ewangelii zwiastowane, prawem narodów, ojczystym i społecznym.
3. Kościół stróż Słowa.
4. Ojczyzna pole życia Słowu Bożemu na ziemi.
5. Duch polski Ewangelii sługa, ziemia polska ze swym społeczeństwem ciało. Polska zmartwychwstaje w ciele, w którym cierpiała i złożona została w grobie przed laty stu. Polska w osobie wolnej i niepodległej staje i Sławiańszczyźnie dłoń podaje.
6. W Polszcze wolność wszelkiemu wyznawaniu Boga, wszelkiemu obrzędowi i zborowi.
7. Słowo wolne, wolnie objawiane, z owoców przez prawo sądzone.
8. Wszelki z narodu jest obywatelem, wszelki obywatel równy w prawie i przed urzędami.
9. Wszelki urząd obieralny, wolnie dawany, wolnie brany.
10. Izraelowi, bratu starszemu, uszanowanie, braterstwo pomoc na drodze ku jego dobru wiecznemu i doczesnemu. Równe we wszystkim prawo.
11. Towarzyszce żywota, niewieście, braterstwo i obywatelstwo, równe we wszystkim prawo.
12. Każdemu Sławianinowi, zamieszkałemu w Polszcze, braterstwo, obywatelstwo, równe we wszystkim prawo.
13. Każdej rodzinie rola domowa pod opieką gminy. Każdej gminie rola gromadna pod opieką narodu.
14. Wszelka własność szanowana i nietykalnie pod straż urzędowi narodowemu oddana.
15. Pomoc polityczna, rodzinna, należna od Polski bratu Czechowi i ludom pobratymczym czeskim, bratu Rusowi i ludom ruskim. Pomoc chrześcijańska wszelkiemu narodowi jako bliźniemu.
Co ciekawe te rewolucyjne koncepcje nie wszystkim się spodobały.
Mickiewicza krytykowała grupa z Hotelu Lambert, zmartwychwstańcy, a także Zygmunt Krasiński i Cyprian Norwid. Także papież Pius IX odniósł się do sprawy z wielką rezerwą.
Wkrótce po obronie Rzymu żołnierze legionu ruszyli na pomoc powstańcom węgierskim, ale ich siły zostały rozbite w Grecji.
Źródło: muzhp.pl
MŁ