Największa podziemna armia w okupowanej Europie
W obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej Marii Panny Królowej Korony Polskiej, kładę swe ręce na ten święty krzyż, znak męki i zbawienia, i przysięgam być wierny ojczyźnie mej, Rzeczpospolitej Polskiej, stać nieugięcie na straży jej honoru i o wyzwolenie jej z niewoli walczyć ze wszystkich sił, aż do ofiary życia mego. Prezydentowi Rzeczpospolitej Polskiej i rozkazom naczelnego wodza oraz wyznaczonemu przezeń dowódcy Armii Krajowej będę bezwzględnie posłuszny, a tajemnicy niezłomnie dochowam, cokolwiek by mnie spotkać miało. Tak mi dopomóż Bóg.
14 lutego 2025 r. po raz pierwszy obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej. Nowe święto państwowe zostało uchwalone 9 stycznia 2025 r. w hołdzie żołnierzom Armii Krajowej – największej konspiracyjnej armii w podbitej przez Niemcy i Rosję Europie, armii, która jako zbrojne ramię Polskiego Państwa Podziemnego prowadziła bohaterską walkę o odzyskanie przez Rzeczpospolitą Polską suwerenności i niepodległości, a której żołnierze po II wojnie światowej byli prześladowani przez władze komunistyczne zależne od Związku Sowieckiego – czytamy w preambule ustawy.
350 tysięcy żołnierzy
83 lata temu, 14 lutego 1942 r., Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski przekształcił Związek Walki Zbrojnej w Armię Krajową i mianował jej dowódcą generała Stefana Roweckiego ps. Grot (był dowódcą AK do 30 czerwca 1943 r.). Kolejnymi dowódcami Armii Krajowej byli generałowie: Tadeusz Komorowski ps. Bór – do 2 października 1944 r., Leopold Okulicki ps. Niedźwiadek – do 19 stycznia 1945 r.
Armia Krajowa była największą podziemną armią w okupowanej przez Niemcy i ZSRS Europie. W 1944 r. jej liczebność osiągnęła ponad 350 tys. zaprzysiężonych żołnierzy, w tym około 10 tys. oficerów.
Armia Krajowa nie była tylko jedną z organizacji dywersyjnych utworzonych do walki z okupantem, ale było to zbrojne ramię polskiego państwa podziemnego, zorganizowanej tajnej struktury funkcjonującej na obszarze II Rzeczypospolitej, prowadzącej działalność administracyjną, polityczną, wojskową, sądowniczą, administracyjną. W ramach polskiego państwa podziemnego funkcjowało m.in. tajne szkolnictwo na każdym poziomie, działały wydawnicwa.
Symbol walki o niepodległość
Armia Krajowa jako część polskiego państwa podziemnego miała ogromny wpływ na całe społeczeństwo polskie. Była symbolem niezgody na zniewolenie, mobilizowała do powszechnego oporu wobec okupantów, jednoczyła naród we wspólnej sprawie: walce o niepodległą Ojczyznę. Po rozwiązaniu Armii Krajowej do jej etosu nawiązywali wszscy, którzy walczyli nadal w podziemiu antykomunistycznym. Po wojnie żołnierze AK byli prześladowani, więzieni, często skazywani na karę śmierci, jak Łukasz Ciepliński, gen. Emil Fieldorf ps. Nil, rtm. Witold Pilecki.
Źródło: ipn.gov.pl
