Dziś na Twitterze trwa zaogniona dyskusja na temat skuteczności prawa łaski zastosowanego przez prezydenta RP wobec Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika. Kwestionuje ją m.in. obecna większość parlamentarna, choć w kontrze wskazywane są m.in. orzeczenie TK i podręczniki akademickie prawa, wskazujące na możliwość abolicji indywidualnej. - Profesorowie Waltoś i Gardocki kontra niedoszły magister Hołownia. Całe to parcie do wsadzenia Macieja Wąsika i Mariusza Kamińskiego za kratki za wszelką cenę ma już charakter chorej obsesji - skomentował poseł Paweł Szrot.
Dyrektor generalny Gabinetu Marszałka Sejmu Stanisław Zakroczymski poinformował wczoraj na antenie TVN24, że szef Kancelarii Sejmu Jacek Cichocki wydał dyspozycję dezaktywacji kart poselskich Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika. Decyzję tę określił jako "swego rodzaju zabezpieczenie praworządności".
- Marszałek Sejmu bierze pełną odpowiedzialność "biorąc pod uwagę poważne wątpliwości, co do charakteru aktów, które zostały wydane przy pl. Krasińskich w Warszawie przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego - powiedział Zakroczymski.
Decyzję o wygaśnięciu mandatów Hołownia podjął w grudniu w związku z prawomocnym wyrokiem sądu z dnia 20 grudnia 2023 r., który skazywał Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika na 2 lata pozbawienia wolności w związku z tzw. aferą gruntową. W 2015 r., po skazaniu nieprawomocnie przez sąd I instancji, prezydent Andrzej Duda zastosował prawo łaski wobec Kamińskiego i Wąsika.
W czwartek i piątek IKNiSP pozytywnie rozpatrzyła odwołania Wąsika i Kamińskiego od decyzji marszałka Sejmu o wygaszeniu mandatów poselskich. Oznacza to, że marszałek Sejmu decyzję o wydał w sprzeczności z orzeczeniami SN.
Sąd Najwyższy w przypadku zarówno Macieja Wąsika, jak i Mariusza Kamińskiego, orzekł, że wygaśnięcie mandatu nie jest możliwe "w związku z obowiązywaniem postanowienia Prezydenta RP z 16 listopada 2015 r. w sprawie stosowania prawa łaski".
"Kluczowe dla rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego było zastosowanie prawa łaski w formie „przebaczenia i puszczenia w niepamięć”. Tak sformułowane prawo łaski pozbawia wyrok skazujący jego skutków materialnych i nie może on wywoływać skutków w sferze ustrojowej, w postaci spowodowania utraty biernego prawa wyborczego. Mówiąc inaczej, skutki prawomocnego wyroku skazującego zostały zniesione przez zastosowanie prawa łaski"
Większość sejmowa i jej akolici podważają skuteczność prawa łaski prezydenta RP w tej sprawie, twierdząc, że zostało ono zastosowane przed uprawomocnieniem się wyroku. Takie stanowisko wyraził też w 2017 r. Sąd Najwyższy.
Na Twitterze przetacza się dziś dyskusja na temat podstaw prawnych i skuteczności prawa łaski zastosowanego w trakcie trwania postępowania.
Tomasz Łysiak zamieścił na swoim profilu fragment podręcznika Stanisława Waltosia, "Proces karny. Zarys systemu", w którym czytamy:
"Prezydent może skorzystać z prawa łaski w każdej sprawie o przestępstwo i o wykroczenie, również jeszcze przed prawomocnym skazaniem, mimo że praktyka nie zna, jak na razie, wyjątków od ułaskawiania dopiero po uprawomocnieniu się wyroku skazującego; mówiąc inaczej, dopuszczalne jest ułaskawienie w postaci abolicji indywidualnej, skoro art. 139 Konstytucji nie czyni tu żadnych restrykcji".
- Jeśli faktycznie wręcz w podręcznikach prawa karnego dla studentów tak ujmuje się wykładnię tego, na jakim etapie procesowym prezydent może skorzystać z prawa łaski, to o czym w ogóle jest dyskusja? - pytał Łysiak.
Jeśli faktycznie wręcz w podręcznikach prawa karnego dla studentów tak ujmuje się wykładnię tego, na jakim etapie procesowym prezydent może skorzystać z prawa łaski, to o czym w ogóle jest dyskusja? Na czym w takim razie opiera się stwierdzenie, że można je stosować jedynie po… pic.twitter.com/KM0Q0jUZHA
— Tomasz Łysiak 🇵🇱🇮🇹 (@TomaszLysiak) January 6, 2024
„Proces karny. Zarys systemu”. Podręcznik na III roku prawa, biblia procedury karnej, z której od lat uczy się większość studentów prawa w Polsce.
— 🇵🇱 Paweł Jabłoński (@paweljablonski_) January 6, 2024
„Prezydent może skorzystać z prawa łaski również przed prawomocnym skazaniem”.
‼️🔃 Koniecznie podajcie dalej – niech to dotrze jak… https://t.co/wUz033YTAr pic.twitter.com/tZ6fL0ZeTK
- Profesorowie Waltoś i Gardocki kontra niedoszły magister Hołownia. Całe to parcie do wsadzenia Macieja Wąsika i Mariusza Kamińskiego za kratki za wszelką cenę ma już charakter chorej obsesji - skomentował poseł Paweł Szrot.
Pani Redaktor, ja domyślam się, że wielu sędziów (zwłaszcza SN) i nie mniej Pani kolegów prawników podpowiada Pani, że uchwały SN są źródłem powszechnie obowiązującego prawa. Ale art. 87 Konstytucji jest bardzo precyzyjny. I nie wymienia tam uchwał SN. Oczywiście działalność SN… https://t.co/pGzRTYB5Dk
— Marcin Przydacz (@marcin_przydacz) January 6, 2024
Pani Redaktor, ja domyślam się, że wielu sędziów (zwłaszcza SN) i nie mniej Pani kolegów prawników podpowiada Pani, że uchwały SN są źródłem powszechnie obowiązującego prawa. Ale art. 87 Konstytucji jest bardzo precyzyjny. I nie wymienia tam uchwał SN. Oczywiście działalność SN… https://t.co/pGzRTYB5Dk
— Marcin Przydacz (@marcin_przydacz) January 6, 2024
Możliwość zastosowania prawa łaski w postaci abolicji indywidualnej dostrzega także Kancelaria Prezydenta.
"Możliwe jest zastosowanie prawa łaski bezpośrednio na podstawie art.139 Konstytucji RP, w tym także przed uprawomocnieniem się wyroku w postaci tzw. abolicji indywidualnej, co potwierdza orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego"
- informuje KPRP.
W lipcu 2018 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że:
"prawo łaski – o którym mowa w art. 139 Konstytucji – jest prerogatywą prezydencką wynikającą z art. 144 ust. 3 pkt 18 Konstytucji. Podkreślił, że należy rozróżniać dwa pojęcia: pojemniejsze znaczeniowo „prawo łaski” oraz węższe − „ułaskawienie”. Drugie pojęcie odnosi się tylko do osób prawomocnie skazanych, w pierwszym zaś, obok całkowitego albo częściowego darowania kary (także złagodzenia jej rygorów), mieści się również akt abolicji indywidualnej, polegający na zakazie wszczęcia postępowania wobec określonej osoby albo na wstrzymaniu i umorzeniu postępowania już wszczętego. Brzmienie art. 139 Konstytucji wskazuje wprost, iż Prezydent może skorzystać z prawa łaski, w tym także dokonać aktu abolicji indywidualnej. Nie można tu mówić o „domniemaniu kompetencji” Prezydenta w zakresie stosowania abolicji indywidualnej, bo wynika ona wprost z posłużenia się przez ustrojodawcę najogólniejszą możliwą formułą".
W 2023 r. po odwieszeniu postępowania kasacyjnego w tej sprawie przez Sąd Najwyższy, TK postanowił, że "prawo łaski jest wyłączną i niepodlegającą kontroli kompetencją Prezydenta RP wywołującą ostateczne skutki prawne".
SN w czerwcu 2023 r. uchylił wyrok uchylający wyrok sądu I instancji i umarzający postępowanie i skierował sprawę do sądu odwoławczego, twierdząc, że uchwała Sądu Najwyższego z 2017 r. "nie utraciła mocy wiążącej". Sąd odwoławczy orzekł w sprawie Kamińskiego i Wąsika 20 grudnia 2023 r., zasądzając kary pozbawienia wolności.