Kolejna odsłona Katargate. Ujawniono nowe informacje. Jak Katar i Maroko płaciły za hotele szefów UE?
Wszystko było w zgodzie z zasadami – tak brzmi uniwersalna odpowiedź wielu europejskich komisarzy, którzy przyjęli darmowe zakwaterowanie w hotelu od rządów państw spoza Unii Europejskiej, w tym Kataru, Maroka, Izraela i Jordanii – czytamy w materiale Politico.
Politico przeanalizowało ujawnienie wydatków przez komisarzy UE w ciągu ostatnich trzech lat i odkryło, że siedem czołowych postaci w Brukseli przyjęło darmowe zakwaterowanie od zagranicznych rządów.
W czasie, gdy instytucje europejskie są już poddawane intensywnej kontroli pod kątem zagranicznych wpływów po skandalu korupcyjnym Katargate, ujawnione informacje wywołają nowe pytania o etykę w najwyższych szczeblach UE.
Wśród osób, które korzystały z darmowego zakwaterowania w hotelu podczas podróży służbowych, znaleźli się czołowy dyplomata UE Josep Borrell, komisarz ds. sąsiedztwa i rozszerzenia, Olivér Várhelyi oraz wiceprzewodniczący Frans Timmermans.
"Wszystko zgodnie z prawem"
W oświadczeniach wyjaśniających swoje działania biura wszystkich komisarzy stwierdziły, że skorzystały z oferty bezpłatnego zakwaterowania zgodnie z oficjalnym kodeksem postępowania.
Obrońcy przejrzystości twierdzą jednak, że Komisja, która jest ramieniem wykonawczym UE, musi rozprawić się z problemem i napisać zasady od nowa.
"Nie sądzę, że jest to do przyjęcia"
– powiedział Nick Aiossa, szef polityki i rzecznictwa w Transparency International EU.
"Nie sądzę" - powiedział, "komisarze lub urzędnicy nie powinni akceptować żadnych wycieczek lub korzyści".
Rewelacje są następstwem dochodzenia Politico w sprawie byłego szefa departamentu transportu Komisji, Henrika Hololei, które ostatecznie doprowadziło do jego ustąpienia i skłoniło urzędników do zaostrzenia zasad.
Hololei przyjmował darmowe wycieczki na pokładach Qatar Airways w czasie, gdy jego zespół negocjował umowę o otwartym niebie z państwem Zatoki Perskiej.
Gdzie latali?
Nowa analiza Politico wykazała, że praktyka przyjmowania darmowych noclegów była najbardziej rozpowszechniona podczas podróży służbowych komisarzy na Bliski Wschód, do Afryki Północnej i części Azji.
Zapytane o darmowe pobyty w hotelach, biura siedmiu członków komisji potwierdziły, że przyjmowały płatne zakwaterowanie od zagranicznych rządów, ale argumentowały, że czasami pozwolenie na pokrycie kosztów przez państwo trzecie jest standardową praktyką dyplomatyczną i zgodną z wytycznymi.
W całej Komisji urzędnicy bronili darmowego zakwaterowania podczas podróży służbowych, wskazując na własny kodeks postępowania władz wykonawczych dla jej członków. Dokument ten stanowi, że:
"nie wolno akceptować bezpłatnych podróży oferowanych przez osoby trzecie, chyba że jest to zgodne ze zwyczajami dyplomatycznymi lub kurtuazyjnymi, albo że przewodniczący wcześniej na to zezwolił."
Mówi on, że komisarze mają również zakaz przyjmowania gościnności, "z wyjątkiem sytuacji zgodnych ze zwyczajami dyplomatycznymi i kurtuazyjnymi."
Kodeks zaktualizowano w 2018 r.
Kodeks postępowania został ostatnio zaktualizowany w 2018 roku. Jego celem jest zapewnienie komisarzom wytycznych dotyczących postępowania w kwestiach od konfliktu interesów po przejrzystość i uczciwość. Naruszenia mogą prowadzić do nagany ze strony Komisji.
Analiza Politico dotycząca wydatków na podróże od 2020 roku ujawniła mieszany obraz, w którym niektórzy europejscy komisarze okazjonalnie akceptowali darmowe pobyty w hotelach - zwłaszcza podczas podróży na Bliskim Wschodzie - podczas gdy inni zdecydowali się skłonić Komisję do pokrycia kosztów zakwaterowania.
Jeśli chodzi o podróże w ramach UE, komisarze rutynowo przyjmują darmowe pobyty w hotelach od rządów państw przyjmujących. Jednak praktyka korzystania z darmowych noclegów oferowanych przez rządy państw spoza UE okazuje się kontrowersyjna w cieniu skandalu Katargate, w którym wysocy rangą politycy rzekomo przyjmowali gotówkę od zagranicznych rządów w zamian za wpływy.
Szefowie polityki zagranicznej
W sumie analiza Politico wykazała, że komisarze przyjęli darmowe zakwaterowanie od dziewięciu zagranicznych rządów w ciągu trzech lat.
Borrell, wysoki przedstawiciel UE do spraw zagranicznych, odgrywa główną rolę w kształtowaniu polityki Brukseli wobec krajów spoza bloku. Jak wynika z publicznych dokumentów, otrzymał on darmowe zakwaterowanie podczas wizyt roboczych w Katarze i Uzbekistanie, a także dwukrotnie w Jordanii.
Odpowiadając na pytania dotyczące podróży Borrella, rzecznik Komisji powiedział, że wysoki przedstawiciel "musi wykonywać wiele misji w krajach trzecich", aby wypełniać swoje obowiązki i reprezentować UE.
"Koszty jego misji były w większości pokrywane przez Komisję"
– powiedział rzecznik.
W konkretnych przypadkach Kataru, Jordanii i Uzbekistanu "zakwaterowanie zostało pokryte przez odpowiednie władze krajowe zgodnie z zasadami gościnności dyplomatycznej".
"Zostało to zaakceptowane"
– dodał rzecznik - "zgodnie" z kodeksem postępowania.
Várhelyi
Komisarz Várhelyi, który nadzoruje politykę sąsiedztwa, przyjął darmowe pobyty w hotelu podczas misji w Maroku, Izraelu i Jordanii.
W odpowiedzi na pytania gabinet Várhelyiego podkreślił również, w jaki sposób kodeks postępowania "był przestrzegany", przyznając, że podczas podróży do Maroka w 2020 roku marokańskie ministerstwo spraw zagranicznych pokryło jeden nocleg "jako gest grzecznościowy". A podczas podróży w 2022 roku "w ramach uprzejmości Ministerstwo Spraw Zagranicznych Państwa Izrael zapewniło zakwaterowanie".
Zespół Várhelyiego potwierdził również, że podczas wspólnej podróży z Borrellem "zakwaterowanie w Jordanii zostało zapewnione przez Jordańskie Królestwo Haszymidzkie dla wszystkich szefów delegacji, jak to jest w zwyczaju podczas spotkań ministerialnych."
Podobnie komisarz do spraw wewnętrznych Ylva Johansson przyjęła zakwaterowanie od Maroka podczas podróży do tego północnoafrykańskiego kraju w 2020 r., odbytej wspólnie z Várhelyim.
"Przed rozpoczęciem misji nasz gabinet ocenił, że jest to zgodne z kodeksem postępowania"
– powiedziało biuro Johanssona.
"Dlatego złożyliśmy w ramach 'wydatków pokrywanych przez organizatorów', organizatorami był rząd Maroka".
Więcej wyjazdów komisji
Inni komisarze również okazjonalnie przyjmowali darmowe pobyty w hotelach.
W ramach podróży zewnętrznej dla strategii pożyczkowej funduszu naprawczego bloku, komisarz ds. Budżetu Johannes Hahn zatrzymał się na jedną noc w Katarze i jedną noc w Kuwejcie na początku 2022 roku.
"Wszystkie koszty zostały pokryte przez Komisję z wyjątkiem zakwaterowania, które zostało pokryte przez odpowiednie władze krajowe zgodnie z gościnnością dyplomatyczną"
– potwierdziło biuro komisarza.
W oświadczeniu zaznaczono również, że zostało to "przyjęte zgodnie" z kodeksem postępowania, a Hahn zatrzymał się w hotelu Four Seasons.
Frans Timmermans
A wietnamski rząd gościł w zeszłym roku wiceprzewodniczącego Komisji Fransa Timmermansa podczas podróży.
"Jest zwyczajem, że rząd wietnamski robi to z gośćmi wysokiego szczebla, a przyjmowanie tego rodzaju gościnności jest zgodne z kodeksem postępowania komisarzy"
– napisano w oświadczeniu biura Timmermansa.
Wiceprzewodniczący Margaritis Schinas tymczasem przyjął darmowe zakwaterowanie od Zjednoczonych Emiratów Arabskich w 2021 roku podczas udziału w Expo w Dubaju i wizyty w Abu Dhabi na spotkania z urzędnikami, o czym po raz pierwszy poinformował śledczy "Follow the Money", który zbadał również katarskie podróże komisarzy.
"Państwo Emiratów zapewniło zakwaterowanie - zgodnie ze standardową praktyką i protokołem dyplomatycznym - wszystkim VIP-om biorącym udział w Expo, ponieważ wprowadziło już wszystkie niezbędne logistyczne ułatwienia dla udziału w wydarzeniu"
– powiedziało biuro Schinasa zapytane o podróż.
Eric Mamer, główny rzecznik Komisji, powiedział, że podejście do przyjmowania darmowych podróży i gościnności jest "jasno określone" w kodeksie postępowania. Ale - dodał - "To, czy przyjąć zaproszenie od osoby trzeciej, czy nie, zależy od indywidualnych okoliczności".
Zero w wydatkach
Zdecydowana większość komisarzy nie ujawniła wprost, że osoba trzecia zapłaciła za ich wydatki - zamiast tego po prostu odnotowując w publicznych plikach podróży, że "zero" zostało wydane na zakwaterowanie w konkretnej podróży.
Jednym z rzadkich wyjątków jest Kadri Simson, komisarz nadzorujący politykę energetyczną. W swoim publicznym wypełnieniu odnotowała w sekcji komentarzy, że podczas podróży do Egiptu w czerwcu 2022 roku zakwaterowanie zostało "zaoferowane przez lokalny rząd."
Zapytany o wizytę w Kairze, biuro Simson powiedziało, że rząd egipski zaoferował pokrycie zakwaterowania dla delegacji Komisji, a jej zespół przyjął ofertę. Oświadczenie urzędników Simson powtórzyło, że było to "zgodne" z kodeksem postępowania.
Nawet jeśli zespoły komisarzy argumentowały, że darmowe pobyty w hotelach od zagranicznych rządów spełniały zasady określone w kodeksie, to prawdopodobnie nie wystarczy to, aby zadowolić obrońców przejrzystości.
"Jeśli zasady nie zabraniają tego wyraźnie"
– powiedział Aiossa z Transparency International, "powinny zostać zmienione".
Źródło: niezalezna.pl, politico.eu
