Poszukiwania szczątków bohaterów AK
Pracownicy Wydziału Kresowego Biura Identyfikacji i Poszukiwań IPN już trzeci rok prowadzą poszukiwania szczątków polskich żołnierzy na Litwie. Teraz w centrum Wilna próbują odnaleźć miejsce pochówku trzech wojskowych, którzy zginęli w ostatniej bitwie Armii Krajowej w ramach operacji „Ostra Brama”.
Jak poinformował „Gazetę Polską Codziennie” dr Leon Popek z Wydziału Kresowego, IPN poszukuje szczątków por. Czesława Grombczewskiego ps. Jurand, st. sierż. Maurycego Palenki ps. Strug i plutonowego Franciszka Hoi ps. Szary. – Zginęli oni 13 lipca 1944 r. w bitwie pod Krawczunami i zostali pochowani na dawnym cmentarzu na Pióromoncie w Wilnie – wskazuje nasz rozmówca. Cmentarz ten był zamknięty już w 1935 r., a na miejsce spoczynku żołnierzy wybrano go ze względu na brak możliwości przedostania się na drugą stronę Wilii. Groby miały być tymczasowe, a polegli mieli spocząć obok swoich kolegów Na Rossie, do czego jednak nigdy nie doszło.
Choć cmentarz po II wojnie światowej został zlikwidowany przez Sowietów, pozostała pamięć o poległych i krzyże, wystawione przez miejscowych Polaków. – Obecne groby mają znaczenie symboliczne. W 1992 r. prowadzono w tym miejscu prace archeologiczne, jednak nie udało się odnaleźć żołnierzy. Wznowiliśmy poszukiwania, gdyż znaleźliśmy nowe dokumenty, zdjęcia i mapy lotnicze – wyjaśnia Leon Popek.
Odnalezienie szczątków konkretnych osób na dawnym cmentarzu nie będzie łatwe, ale we wspomnieniach sanitariuszki, która uczestniczyła w pogrzebie żołnierzy, zachował się pewien szczegół, który może pomóc w rozpoznaniu „Juranda” i jego współtowarzyszy. – Według przekazanej relacji „Jurandowi” włożono w dłonie ryngraf z Matką Bożą Ostrobramską. Podobny ryngraf miał mieć również plut. „Szary” – mówi dr Leon Popek.
Poszukiwania na Litwie Instytut Pamięci Narodowej rozpoczął latem 2017 r. Pracownicy Wydziału Kresowego dokonali ekshumacji wielu ciał, z których dotychczas udało się zidentyfikować dwie osoby. W imiennych grobach spoczęli kpr. Edward Buczek ps. Grzybek, odnaleziony w kolonii Michnokiemie, i por. Wojciech Stypuła ps. Bartek, którego grób znajdował się na tzw. Długiej Wyspie w Puszczy Rudnickiej. 7 września w Ejszyszkach na Litwie odbędą się uroczystości pogrzebowe czterech żołnierzy AK, których szczątki zostały odnalezione w czasie prac archeologicznych w ub.r. Na groby dwóch żołnierzy natrafiono na terenie tzw. Długiej Wyspy, pozostałe odkryto niedaleko miejscowości Monkiewicze.
Źródło: Gazeta Polska Codziennie
