W Stowarzyszeniu Memoriał w Moskwie o tej zapomnianej zbrodni ludobójstwa mówił prof. Nikołaj Iwanow z Uniwersytetu Opolskiego. Stawiał pytanie m.in. o przyczyny, dla których ofiarą tej fali represji w okresie stalinowskiego Wielkiego Terroru stali się właśnie Polacy.
Według danych NKWD, od 15 sierpnia 1937 r. do 15 listopada 1938 r. na terenie ZSRR zostało aresztowanych, a następnie skazanych 139 835 osób narodowości polskiej, w tym 111 091 osób skazano na karę śmierci.
Prof. Iwanow, autor książki „Zapomniane ludobójstwo. Polacy w państwie Stalina. >>Operacja polska” 1937–1938<<” zreferował słuchaczom stan wiedzy i badania dotyczące tej zbrodni.
Czasem się wydaje, że zainteresowanie losem Polaków w Związku Sowieckim przed wojną tutaj (w Rosji, przyp. red.) jest wcale niemniejsze, niż w Polsce. To dlatego, że bardzo często przychodzą wnukowie, czasem córki, synowie tych, którzy zginęli w 1937 roku. Dla tych ludzi to jest ich życie, los ich rodzin.
– powiedział badacz.
W trakcie wystąpienia Iwanow wskazał, że do niedawna więcej publikacji na temat operacji polskiej NKWD ukazywało się w Rosji niż w Polsce, jednak obecnie to się zmieniło. Przypomniał o zasługach Stowarzyszenia Memoriał, zwłaszcza historyka Nikity Pietrowa w odkrywaniu tej tematyki. Podkreślił, że gdyby nie Memoriał i historycy rosyjscy, w Polsce badacze nie mieliby całkowitej wiedzy ani też nie rozumieliby w pełni ówczesnych wydarzeń.
Tragedia narodu polskiego w latach 1937-38 to tragedia nie tylko Polaków, lecz wszystkich narodów, które przeżyły komunizm, i nasz wspólny ból.
– mówił Iwanow.
Spotkanie organizowane było przy udziale Ambasady RP i Instytutu Polskiego w Moskwie. Uczestniczył w nim również zastępca dyrektora Biura Badań Historycznych IPN Paweł Libera, który opowiedział o obecnych i przyszłych działaniach IPN i innych instytucji w Polsce dotyczących badania i dokumentowania represji wobec Polaków w ZSRS.