123 lata temu po raz pierwszy pokazano „Panoramą Racławicką”

Miasto zamówiło ten monumentalny obraz u Jana Styki z okazji 100–lecia insurekcji kościuszkowskiej. Jednocześnie dzieło miało być główną atrakcją na Powszechnej Wystawy Krajowej w 1894 roku. Artysta zaprosił do współtworzenia Wojciecha Kossaka oraz kilku innych malarzy. Obraz przedstawia epizod z insurekcji kościuszkowskiej – zwycięstwo wojsk polskich nad rosyjskimi w bitwie pod Racławicami. Ma 114 metrów długości i 15 wysokości.

W owym czasie w Europie panowała moda na tworzenie tego typu panoram – dzięki monumentalności, efektom iluzji, połączeniu obrazu olejnego z elementami dekoracyjnymi leżącymi u jego podnóża, artyści zacierali granicę między widzem a dziełem, uzyskując trójwymiarowy efekt. 

W początkach kwietnia 1893 r. Jan Styka, Ludwig Boller oraz Wojciech Kossak pojechali na miejsce bitwy pod Racławicami, żeby poznać topografię terenu oraz dokonać próby rekonstrukcji rozmieszczenia wojsk kościuszkowskich i samego przebiegu bitwy. Przez kilka tygodni wykonywali szkice i rysunki, na podstawie których sporządzili potem ogólny szkic kompozycyjny. Zebrali także wszelkie dostępne materiały ikonograficzne, studiowali zbiory muzealne, umundurowanie oraz uzbrojenie wojsk. W wiedeńskim Ministerstwie Wojny znaleźli nawet XVIII-wieczny plan bitwy. Szkice konsultowali uznani polscy historycy Tadeusz Korzon oraz historyk wojskowości Konstanty Górski.

Kiedy powziąłem myśl wykonania tego dzieła, nie szło mi jedynie o uświetnienie tryumfu oręża polskiego, bo zwycięstwa większe miała Polska w dziejach swoich, ale chodziło mi o to tylko, by wykazać, że tutaj przed stu laty złączyły się wszystkie stany dla obrony Ojczyzny, ale zależało mi na uświetnieniu imienia najwznioślejszego bohatera wolności, Kościuszki. Kościuszko tak ukochał tę ziemię, o której wolność walczył, że garść jej nosił na sercu aż do zgonu

– wspominał Styka.

Wojciech Kossak gotuje zupę dla malarzy pracujących przy "Panoramie"

Na potrzeby prezentacji dzieła zbudowano na terenie Parku Stryjskiego specjalną rotundę o średnicy ok. 38 m. „Panorama” od początku cieszyła się niesłabnącym zainteresowaniem widzów i od razu stała się głównym magnesem przyciągającym do Lwowa rzesze turystów.
W roku 1896 została przewieziona i wystawiona w Budapeszcie, gdzie również cieszyła się ogromnym powodzeniem. Przez rok obejrzało ją ok. 800 tys. Węgrów.

Podczas II wojny światowej obraz zwinięto w rulon i schowane na terenie lwowskiego klasztora bernardynów. W 1946 r. malowidło wraz z częścią zbiorów Ossolineum trafiło do Wrocławia. Kolejne Społeczne Komitety czyniły starania o konserwację i ekspozycję płótna. Oczekiwania Polaków spełniły się dopiero po wstrząsie sierpnia 1980 r. Ponowne udostępnienie Panoramy nastąpiło 14 czerwca 1985 r. Atrakcja starego Lwowa stała się główną atrakcją Wrocławia.

 

Źródło: wikipedia.pl,panoramaraclawicka.pl

#otwarcie #Lwów #Racławicka #Panorama