Wyjaśniamy tajemnice i obrzędy Wigilii Paschalnej. To najważniejsza liturgia w roku

Podczas, gdy w całej Polsce trwa święcenie pokarmów i adoracja Chrystusa złożonego do grobu, przez cały dzień, aż do wieczora w żadnym kościele nie odprawia się Mszy św. We wczesnym chrześcijaństwie był to dzień ciszy i postu - wspomnienie żałoby apostołów, którzy nie wiedzieli jeszcze, że wkrótce nastąpi Zmartwychwstanie.

Co ciekawe, w starożytności Wielka Sobota była dniem bez liturgii, dniem ciszy i postu z powodu żałoby apostołów. Wieczorem chrześcijanie gromadzili się na całonocne czuwanie i modlitwy. Dopiero z V wieku pochodzą opisy ceremonii poświęcenia świecy paschalnej. Kolejne obrzędy tego dnia rozwijały się w ciągu wieków i były stopniowo wcielane do liturgii Wielkiej Soboty.

- Wielka Sobota to przede wszystkim czas oczekiwania i modlitewnej ciszy po wielkopiątkowym pogrzebie Chrystusa. Chrześcijanie w tym dniu oczekują zmartwychwstania Chrystusa. W tym dniu Kościół rozważa słowa z Księgi Proroka Izajasza odnoszące się do Chrystusa: „Po udręce i sądzie został usunięty; a kto się przejmuje Jego losem? Tak! Zgładzono Go z krainy żyjących; za grzechy mego ludu został zbity na śmierć” - podkreślił proboszcz warszawskiej archikatedry św. Jana ks. Bogdan Bartołd.

Przez cały dzień Kościół adoruje Najświętszy Sakrament umieszczony w Grobie Pańskim.

- Grób ten symbolizuje miejsce spoczynku ciała naszego Zbawiciela. W tym dniu nie odprawia się mszy św. przed południem, natomiast sprawowany jest sakrament pokuty, jak również sakrament namaszczenia chorych – wyjaśnia ks. Bartołd.

Proboszcz warszawskiej archikatedry przypomina, że Wigilia Paschalna, która powinna się rozpocząć w Wielką Sobotę po zmierzchu, składa się z czterech części: liturgii światła, liturgii słowa Bożego, liturgii chrzcielnej i liturgii eucharystycznej z procesją rezurekcyjną.

Rozpoczynające się po zmroku obchody Wigilii Paschalnej należą już liturgicznie do Niedzieli Zmartwychwstania. Kończy się adoracja przy Grobie Pańskim. Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do tabernakulum, a umieszczaną w niektórych grobach figurę Chrystusa zdjętego z krzyża przykrywa się białym płótnem; obok pojawia się posąg Chrystusa zmartwychwstałego.

Bogata liturgia Wigilii Paschalnej, stanowiącej centralny fragment Triduum, składa się z czterech części: liturgii światła, Słowa, chrzcielnej oraz eucharystycznej.

Obchody zmartwychwstania Jezusa Chrystusa rozpoczynają się po zapadnięciu zmroku uroczystą liturgią światła. Przed kościołem płonie ognisko, którego płomienie zostają poświęcone przez kapłana. Od poświęconego ognia zapala się paschał, symbolizujący Chrystusa, czyli Światłość świata i symboliczne przejście z mroku śmierci, do życia. W uroczystej procesji paschał zostaje wniesiony do świątyni i umieszczony w ozdobnym świeczniku. Po trzykrotnym śpiewie kapłana: „Światło Chrystusa” i odpowiedzi wiernych: „Bogu niech będą dzięki” — zgromadzeni mogą zapalić swoje świece. Liturgia światła kończy się odśpiewaniem tzw. Orędzia Paschalnego, czyli modlitwy dziękczynno-uwielbiającej, która wysławia łaskę zbawienia.

- Liturgia światła rozpoczyna się od poświęcenia ognia, który rozpala się przed kościołem, a potem od tego ognia zapala się paschał (świecę paschalną), symbol zmartwychwstałego Chrystusa, który - jak głosi Kościół - jest "światłością świata". Po wniesieniu paschału do świątyni wierni zapalają od niego swoje świece, następnie zostają zapalone także wszystkie światła elektryczne, a paschał celebrans stawia przy ołtarzu – wyjaśnia ks. Bartołd.

Liturgia słowa Wigilii Paschalnej jest wyjątkowo rozbudowana. W pełnej wersji składa się ona z dziewięciu czytań, przeplatanych psalmami i modlitwą. Pierwsze siedem czytań pochodzi ze Starego Testamentu. Przypominają one ważne momenty w całej historii zbawienia - opis stworzenia świata, zachowanie Abrahama, od którego Bóg zażądał ofiary z syna, oraz przejście przez Morze Czerwone. O wielkiej miłości Boga, zawarciu przymierza i skuteczności słowa Bożego mówią urywki Księgi proroka Izajasza. Fragment Księgi Barucha zawiera pouczenia, których respektowanie zapewnia pokój na wieki. Cykl czytań starotestamentowych kończy się bożą obietnicą oczyszczenia i przemiany człowieka. W tym momencie zapala się światła na ołtarzu, uderza się w dzwony, a celebrans intonuje hymn „Chwała na wysokości Bogu”. Po nim następuje czytanie z Listu św. Pawła do Rzymian, który mówi o tym, że chrzest zapewnia wiernym uczestnictwo w śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa. Po radosnym Alleluja, odśpiewanym po raz pierwszy od 40 dni, czytany jest tekst Ewangelii o pustym grobie. Liturgię słowa zamyka homilia.

- Liturgia Słowa w tym dniu jest szczególna, bo opisuje wszystkie dzieła, których dokonał Bóg w dziejach ludzkości. Jest opis stworzenia świata, ofiary Izaaka, wyjścia narodu wybranego z Egiptu i dzieła zbawienia – tłumaczy proboszcz warszawskiej archikatedry.

Kolejna, trzecia część uroczystości Wigilii Paschalnej, poświęcona jest tajemnicy sakramentu chrztu. Liturgię chrzcielną poprzedza odśpiewanie Litanii do Wszystkich Świętych, która podkreśla jedność Kościoła. Celebrans poświęca wodę chrzcielną — tradycja zaleca, aby dokonało się to przy włożeniu paschału do naczynia z wodą; tekst błogosławieństwa przypomina odradzającą moc wody. Teraz dokonać można obrzędów chrztu — pierwotny Kościół udzielał tego sakramentu tylko w czasie Wigilii Paschalnej. Na pamiątkę chrztu neofitom dawano zastygłe krople wosku spływającego z paschału; później z wosku wyrabiano medaliki z wyobrażeniem baranka — tzw. agnuski. Wszyscy zgromadzeni w świątyni odnawiają przyrzeczenia chrzcielne: wyznają swą wiarę i wyrzekają się szatana. Zostają oni również pokropieni wodą święconą. Liturgię chrzcielną kończy modlitwa wiernych.

- Liturgia chrzcielna nawiązuje do cudownego przejścia narodu wybranego z egipskiej niewoli do Izraela przez Morze Czerwone. W tradycji Kościoła było to zawsze postrzegane jako zapowiedź obmycia wiernych w wodach sakramentu chrztu świętego. Później odbywa się przejście do chrzcielnicy, podczas którego śpiewa się skróconą wersję litanii do wszystkich świętych. Jeśli w danej parafii są dorośli, którzy przygotowywali się do przyjęcia chrztu, staja w tym momencie przy chrzcielnicy i przystępują do sakramentu chrztu św.  - wyjaśnia ks. Bogdan Bartołd.

Przebieg liturgii eucharystycznej nie odbiega w swym zasadniczym kształcie od tradycyjnej Mszy świętej. Uroczystości Wigilii Paschalnej kończą się komunią świętą i uroczystym błogosławieństwem. Słowa rozesłania wzbogaca się o dwukrotne Alleluja. Ostatnim akcentem jest wezwanie do udziału w procesji rezurekcyjnej, która w warunkach polskich często bywa przenoszona na niedzielny poranek, choć z roku na rok przybywa parafii, w których rezurekcje odbywają się tuż po zakończeniu Wigilii Paschalnej.
 

- Liturgia eucharystyczna kończy się procesją rezurekcyjną. Procesja rezurekcyjna odbywa się bezpośrednio po Wigilii Paschalnej albo w Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego. W tym roku po raz pierwszy w archikatedrze warszawskiej procesja rezurekcyjna odbędzie się po Wigilii Paschalnej wieczorem i przejdzie ulicami Starego Miasta. Będzie to procesja, która ma ogłosić całemu światu radosną wieść o zmartwychwstaniu Chrystusa - wyjaśnił proboszcz archikatedry warszawskiej. Dodał, że będzie to też wyznanie wiary.

 

Źródło: niezalezna.pl,PAP

#liturgia #Wielkanoc #Wigilia Paschalna #wiara #kościół