Zdjęcia i archiwalia przybliżające kilkadziesiąt kobiet, uczestniczek Powstania Warszawskiego, znalazły się na wystawie w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Jest ona także elementem międzymuzealnej rodzinnej gry „Raz, dwa, trzy Warszawiakiem jesteś Ty”.
Wystawa Kobiety w Powstaniu Warszawskim przybliża sylwetki 57 kobiet biorących udział w zrywie. To kobiety walczące na pierwszej linii frontu, łączniczki, sanitariuszki, harcerki. Poświęcone im archiwalia, pamiątki czy zdjęcia pochodzą głównie z archiwów rodzinnych.
Pierwsza wersja tej ekspozycji powstała pod koniec lat 90., kiedy bardzo wiele z tych kobiet jeszcze żyło i często same dzieliły się z nami tymi materiałami. To głównie fotografie wojenne i powojenne, dokumenty, legitymacje, a więc bardzo cenne archiwalia. Kilka lat temu przygotowaliśmy drugą wersję tej wystawy, ponieważ czas upływał, część materiałów się zdezaktualizowała, a bohaterki odchodziły. Na wystawie znalazły się zarówno mniej znane uczestniczki Powstania Warszawskiego, jak i te ogólnie kojarzone.
– opowiadał Jan Engelgard, p.o. kierownika Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, współautor scenariusza drugiej wersji wystawy.
Do prezentowanych znanych uczestniczek Powstania należą pisarka Zofia Kossak czy Krystyna Krahelska, autorka piosenki Hej, chłopcy, bagnet na broń, której rysy ma twarz warszawskiej Syrenki.
To także dwie najważniejsze kobiety, jeżeli chodzi o hierarchię wojskową, czyli Maria Wittek, pierwsza kobieta mianowana generałem brygady i Elżbieta Zawacka Zo, słynna kurierka Komendy Głównej Armii Krajowej, jako druga w historii awansowana na ten stopień. Chcemy pokazać sylwetki kobiet, które walczyły na wszystkich szczeblach, a więc także harcerki, łączniczki, sanitariuszki. Chodziło o to, by ukazać pełen przekrój walczących kobiet. Zdjęciom uczestniczek Powstania towarzyszą biogramy, więc można się także zapoznać z ich życiorysami, choć oczywiście zdarza się, że w niektórych nie uwzględniono śmierci bohaterki. Mimo to wydaje się, że te życiorysy są ciekawe, zwłaszcza część powojenna. Bowiem ich późniejsze losy były bardzo interesujące - część znalazła się na emigracji, inne zostały w kraju i dla nich najtrudniejszy był oczywiście okres stalinowski. Te biogramy są więc pewną emanacją losów Polski po wojnie. Towarzyszy im taka historia Powstania Warszawskiego w pigułce, ponieważ na dolnych tablicach znalazły się dzieje zrywu zilustrowane przez mapy, szkice, zdjęcia, winiety tytułów prasy powstańcze.
– zaznaczył Engelgard.
Jak wyjaśnił ekspozycja w związku z ograniczeniami przestrzennymi nie będzie prezentowana w całości.