Ziemniaki to nieodłączny element polskiej kuchni. Mimo swojej ogromnej popularności, wielu z nas nie docenia wartości odżywczych czy właściwości zdrowotnych zawartych w ziemniakach. Niezależnie od odmiany ziemniaków, trzeba je umiejętnie gotować. O tym, jakie bogactwa kryją się w ziemniakach, piszemy poniżej.
Pyry, kartofle, bałabony czy grule - określeń bezliku, choć to, co należy podkreślić już na początku to fakt, że same ziemniaki nie odpowiadają za nasze zbędne kilogramy. Jedząc ziemniaki tyjemy, nieco na własne życzenie. Nie ma przecież potrzeby podawania ziemniaków z kalorycznymi sosami czy stopionym masłem. Niepotrzebne dodatki powodują zatracenie prawdziwego smaku i walorów odżywczych ziemniaka.
Paradoksalnie nie doceniamy wartości ziemniaków ze względu na ich mnogość i dostępność. Ziemniaki są łatwostrawne, a zawarte w nich substancje odżywcze nasz organizm łatwo przyswaja. Wbrew panującej opinii, bulwy ziemniaka są niskokaloryczne i nie są tuczące. Wartość kaloryczna ziemniaka jest niska (69–85 kcal) i porównywalna z wartością energetyczną czereśni (61 kcal/100 g) lub winogron (69 kcal/100 g), a przy tym jest 4–5-krotnie niższa niż wartość energetyczna ryżu i kasz (średnio ok. 340 kcal).
Co innego, gdy mowa o przetworzonych produktach ziemniaczanych. To przedstawia się następująco:
Ziemniaki zawierają niewiele tłuszczu (ok. 0,1 %). Do tego mają działanie zasadotwórcze, dzięki czemu równoważą kwasotwórcze oddziaływanie na organizm mięsa, z którym je najczęściej podajemy.
Bulwy ziemniaków są źródłem mnogich wartości. Ich głównym składnikiem jest skrobia. Jej zawartość wynosi od 11 do 18,3% - w zależności od odmiany. Gdy dochodzi do obróbki termicznej bulw ziemniaka (gotowanie, pieczenie, smażenie), skrobia ulega skleikowaniu. To sprawia, że staje się ona całkowicie i szybko trawiona. Jeśli schładzamy ugotowane już bulwy, skrobia ulega zaś retrogradacji - obniża się jej strawność.
Kolejnym ważnym składnikiem odżywczym ziemniaka jest białko. Mimo że występuje w niewielkiej ilości (ok. 2%), odznacza się wysoką wartością biologiczną, choć nie jest białkiem pełnowartościowym. To źródłem aminokwasów egzogennych, takich jak leucyna, lizyna, fenyloalanina, treonina, których organizm człowieka nie potrafi syntetyzować. Zaleca się połączenie z białkiem zwierzęcym (zestaw ziemniaków z porcją mięsa/ryb/jaj). Tak zestawione na talerzu białko będzie najefektywniej wykorzystane.
Ziemniaki są też bogate w błonnik pokarmowy. Ten ułatwia trawienie, poprawia perystaltykę jelit, zwiększa objętość treści pokarmowej dając uczucie sytości, pomaga w walce z nadwagą czy obniża poziom cholesterolu. Ziemniaki pomagają zatem przy problemach z trawieniem, biegunkach oraz zaparciach.
Czy wiesz, że ziemniaki mają więcej witaminy C niż jabłka i dynie, a tyle samo co cukinie? To nie jedyna witamina w składzie ziemniaka. Bulwy dostarczają także witamin A oraz z grupy B (B1, B2, B3 i B6).
Dalej - potas. Ten reguluje pracę serca i obniża ciśnienie tętnicze. Stąd właśnie w niektórych chorobach serca stosuje się dietę ziemniaczaną. Na koniec - magnez. Ten z kolei jest m.in. budulcem zębów i kości, poprawia przemianę materii, łagodzi stany zmęczenia czy stres.
Ziemniaki zawierają ponadto wapń, żelazo, fosfor, jod, miedź i cynk.