Będą nowe dochodzenia w związku z wysoką liczbą umorzeń spraw zniszczenia lub uszkodzenia zabytków
Prokuratura Krajowa zaleciła wszystkim Prokuratorom Regionalnym szczególnie wnikliwe badanie okoliczności związanych ze zgłaszanymi przypadkami przestępstw zniszczenia lub uszkodzenia zabytku. Prokuratura Krajowa zwróciła się także do swoich funkcjonariuszy o konieczność gromadzenia wyczerpującego materiału dowodowego, szczegółową jego analizę oraz wzmocnienie nadzoru nad organami prowadzącymi postępowania w sprawach związanych ze zniszczeniem lub uszkodzeniem zabytków.
W ostatnich latach ze względu na dużą presję deweloperów doszło do nowych wyburzeń zabytkowych obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Jedną z najgłośniejszych spraw była warszawska Willa Granzowa. Stołeczny Konserwator Zabytków w 2014 r. wydał kontrowersyjną decyzję o całkowitej rozbiórce ręcznej willi, celem jej odtworzenia. W rzeczywistości na plac budowy wjechał ciężki sprzęt i zburzył obiekt. W wyniku rozbiórki przeprowadzanej we wrześniu 2014 r. Willa Granzowa przestała istnieć. Zniszczone zostały unikalne płytki ceramiczne, elewacje i cegły, a nawet wykopano fundamenty budynku, co uniemożliwiło jego odbudowanie zgodnie z pozwoleniem konserwatora. Budynek był nieużytkowany i ulegał zniszczeniu od połowy lat 80. XX w. Podjęte w 2014 r. działania doprowadziły do jego całkowitego zniszczenia. Wówczas Stołeczny Konserwator Zabytków z rażącym naruszeniem prawa wydał decyzję pozwalającą na niemal całkowitą rozbiórkę budynku. Nie podjął też skutecznych czynności w momencie doniesień o wprowadzeniu sprzętu ciężkiego na teren nieruchomości, mimo, że jego pozwolenie zakładało ręczne rozebranie cegieł, tak jak to przewidziano w uzgodnionym projekcie budowlanym.
Właściciel nieruchomości dwukrotnie wnosił o skreślenie willi Granzowa z rejestru zabytków. Wobec faktu, że budynek utracił wszelkie wartości historyczne i artystyczne definiujące go jako zabytek, Generalny Konserwator Zabytków był zobowiązany skreślić z rejestru zabytków pusty plac, na którym znajdowała się zburzona wcześniej willa Granzowa i ogród.
Osobnym wnioskiem złożonym 29 lipca 2016 r. Generalny Konserwator Zabytków zawiadomił Prokuraturę Rejonową Warszawa-Praga Południe o podejrzeniu popełnienia przestępstwa polegającego zniszczeniu Willi Granzowa. W styczniu br. postępowanie umorzono. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że analiza zebranych w tej sprawie dowodów nie pozwoliła na ustalenie czy zniszczenie zabytku było działaniem umyślnym czy nieumyślnym.
W lipcu 2017 r. Prokurator Regionalny w Warszawie po przeprowadzonej analizie sprawy Willi Granzowa uznał decyzję o umorzeniu tego dochodzenia za przedwczesną, uzasadniając, że nie wszystkie okoliczności sprawy zostały wystarczająco zbadane. Postępowanie prokuratorskie w sprawie zniszczenia tzw. granzówki zostało wszczęte na nowo.
Budynek przy Chełmżyńskiej powstał jako eklektyczna willa według pomysłu Granzowa, właściciela zakładów ceramicznych i miał służyć jako budynek administracyjny. Wzniesiony został przy użyciu całej gamy materiałów produkowanych w cegielni na Kawęczynie. Mury zbudowano z różnych gatunków cegły, zastosowano dachówkę najwyższej jakości, zamontowano ceramiczne przewody wentylacyjne i kominowe, a fasadę wyłożono ozdobioną geometrycznymi wzorami żółtą cegłą oblicową. W jednym z naroży willi znajdowała się wieża.
Źródło: MKiDN
