Z sondażu CBOS wynika, że 57 proc. badanych uważa, że Polska powinna domagać się reparacji od Niemiec, natomiast 33 proc. - że nie powinna tego robić, a 10 proc. nie ma zdania w tej sprawie. - Jednocześnie 49 proc. respondentów uważa, że ich uzyskanie nie jest możliwe - przekazuje sondażownia.
Badanie przeprowadzono w pierwszej połowie września, jeszcze przed przekazaniem Niemcom noty dyplomatycznej dotyczącej rekompensat za szkody wojenne.
Na pytanie czy Polska powinna ubiegać się o reparacje za straty poniesione podczas II wojny światowej, 34 proc. respondentów odpowiedziała "zdecydowanie tak", 23 proc. - "raczej tak", 19 proc. - "raczej nie", a 14 proc. - "zdecydowanie nie". CBOS przypomniał też w tym kontekście wyniki sondaży na ten temat z ostatnich lat; z porównania wynika, że od 2021 r. odsetek zwolenników reparacji spadł o 7 pkt proc., a od 2019 - o 12 pkt proc.
- Społeczna aprobata dla ubiegania się o reparacje jest obecnie wyższa niż w październiku 2017 roku, ale niższa niż w latach 2019–2021. Najwięcej zwolenników podjęcia działań w tej sprawie notowaliśmy w lipcu 2019 roku (69 proc.)
- podkreśla CBOS.
CBOS podaje, że ubieganie się o reparacje popiera 88 proc. potencjalnego elektoratu PiS, 82 proc. elektoratu Konfederacji, 29 proc. elektoratu Polski 2050, 28 proc. elektoratu Lewicy i 22 proc. elektoratu KO. Nie popiera tego rozwiązania 6 proc. elektoratu PiS, 12 proc. elektoratu Konfederacji, 59 proc. elektoratu Polski 2050 i 66 proc. elektoratu KO.
Według CBOS Polacy są sceptyczni w ocenie możliwości uzyskania od Niemiec reparacji. W ich uzyskanie nie wierzy 49 proc. respondentów, 22 proc. wierzy, że ich uzyskanie jest możliwe, ale w mniejszej wysokości niż ta, której domaga się polski rząd; 14 proc. uważa, że jest możliwość uzyskania ich w żądanej wysokości. 15 proc. respondentów wybrało odpowiedź "trudno powiedzieć".
Według CBOS, w elektoracie PiS 36 proc. wierzy, że możliwe jest uzyskanie odszkodowania w takiej wysokości, jakiej domaga się polski rząd, 29 proc. - że w niższej, 20 - że w ogóle nie jest możliwe, 15 proc. uważa, że trudno powiedzieć. Wśród wyborców Konfederacji 9 proc. wierzy, że możliwe jest uzyskanie pełnego odszkodowania, 27 proc. - że mniejszego, 55 proc. - że w ogóle nie jest możliwe, 9 proc. - że trudno powiedzieć.
W elektoracie Lewicy 6 proc. wierzy w możliwość uzyskania pełnych reparacji, 20 proc. - w uzyskanie mniejszych, 67 nie wierzy w to, że w ogóle uzyskanie ich jest możliwe, 7 proc. nie ma zdania.
W elektoracie Polski 2050 3 proc. respondentów wierzy w możliwość uzyskania reparacji takich, jakich chce rząd, 16 proc. - w możliwość uzyskania mniejszych, 70 proc. nie wierzy w taką możliwość w ogóle, 11 proc. wybrało odpowiedź "trudno powiedzieć".
Jeśli chodzi o KO, 1 proc. wierzy w możliwość uzyskania reparacji takich, jakich chce rząd, 16 proc. w możliwość uzyskania mniejszego odszkodowania, 75 proc. nie wierzy w to, że w ogóle uzyskanie ich jest możliwe, 8 proc. uważa, że trudno powiedzieć.
CBOS poprosił także respondentów o ocenę stosunków polsko-niemieckich.
49 proc. badanych postrzega je jako przeciętne - ani dobre ani złe, 31 proc. uważa, że są złe, 13 proc. ocenia je jako dobre.
- Oceny relacji polsko-niemieckich są najgorsze w historii badań CBOS na ten temat, prowadzonych od 1987 roku. Dotychczas tylko raz (w lipcu 2007 roku) mieliśmy do czynienia z przewagą ocen negatywnych nad pozytywnymi
- zaznacza CBOS.
- Społeczne opinie o stosunkach między Polską a Niemcami charakteryzują się dużą dynamiką. W badaniach CBOS najlepiej były one oceniane w lutym 1991 roku, a zatem krótko po podpisaniu polsko-niemieckiego traktatu granicznego. Pozytywne oceny dominowały także pod koniec rządów koalicji PO–PSL w 2015 roku. Po objęciu władzy przez Prawo i Sprawiedliwość pod koniec 2015 roku postrzeganie stosunków między Polską a Niemcami dość szybko i bardzo wyraźnie pogorszyło się
- dodaje CBOS.
Jak podsumowuje CBOS, większość Polaków popiera domaganie się przez Polskę reparacji wojennych, choć w ciągu ostatniego roku przybyło przeciwników tego posunięcia.
- Co ciekawe, mimo szerokiego poparcia politycznego dla sejmowej uchwały wzywającej Niemcy do rozmów na temat zadośćuczynienia za straty wojenne, sympatycy głównych ugrupowań opozycyjnych deklarują się raczej jako przeciwnicy niż zwolennicy ubiegania się o reparacje. Jednym z motywów niechęci wobec podnoszenia kwestii reparacji jest przekonanie, że nie przyniesie to oczekiwanego rezultatu i Polska nie otrzyma odszkodowań
- zauważa.
Badanie "Aktualne problemy i wydarzenia" przeprowadzono w ramach procedury mixed-mode na reprezentatywnej imiennej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL. Każdy respondent wybierał samodzielnie jedną z metod: wywiad bezpośredni z udziałem ankietera (metoda CAPI), wywiad telefoniczny po skontaktowaniu się z ankieterem CBOS (CATI) lub samodzielne wypełnienie ankiety internetowej (CAWI).
Badanie zrealizowano w dniach od 5 do 15 września 2022 roku na próbie liczącej 1119 osób (w tym: 58,0 proc. metodą CAPI, 25,3 proc. – CATI i 16,7 proc. CAWI).