Kleszcze to drobne pasożyty, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt. Choć niewielkie, ich obecność może przyczynić się do przenoszenia różnych chorób, w tym groźnych dla życia. Dlatego ważne jest, aby znać miejsca, gdzie kleszcze najczęściej się ukrywają, jakie choroby przenoszą oraz jak się skutecznie przed nimi chronić.
Ukłucia kleszczy mogą wywoływać różnorodne reakcje skórne, takie jak zmiany alergiczne, ropne czy obrzęki. Objawy te mogą się różnić w zależności od indywidualnej wrażliwości układu odpornościowego każdej osoby.
Jednak to, co sprawia, że kleszcze są tak niebezpieczne, to ich zdolność przenoszenia groźnych chorób zakaźnych. W Europie do najbardziej niebezpiecznych chorób przenoszonych przez kleszcze zaliczają się borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). Borelioza może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak zapalenie stawów czy problemy neurologiczne. Natomiast KZM to choroba wirusowa, która może prowadzić do poważnych powikłań neurologicznych, a nawet śmierci.
Wzrasta liczba zachorowań na boreliozę z każdym rokiem. Pierwsze objawy choroby mogą pojawić się między 10 a 14 dni po ukąszeniu przez kleszcza. Charakterystycznym symptomem boreliozy jest pojawienie się zmian skórnych w postaci rumienia wędrującego, który występuje u około 40 do 50% chorych. Rumień ten ma zazwyczaj średnicę większą niż 5 cm i początkowo przybiera kształt koła o średnicy 1-1,5 cm. Stopniowo powiększa się, blaknie od środka i ostatecznie zanika. Należy zauważyć, że rumień może być niewidoczny lub mylony z innymi śladami, takimi jak ślady po ukąszeniu, otarciami czy reakcjami alergicznymi. Niemniej jednak, jeśli podejrzewamy, że nas ugryzł kleszcz i zauważamy jakiekolwiek zmiany skórne, powinniśmy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Warto zaznaczyć, że na chwilę obecną nie istnieje szczepionka przeciwko boreliozie. Dlatego też, każde podejrzenie zakażenia powinno być traktowane bardzo poważnie i wymaga natychmiastowej konsultacji medycznej.
Zakażenie wirusem kleszczowego zapalenia mózgu (KZM) następuje w ciągu kilku pierwszych minut, gdy kleszcz zaczyna wysysać krew. Objawy choroby pojawiają się zwykle po 7–14 dniach od kontaktu z kleszczem. Charakteryzują się one grypopodobnymi objawami, które utrzymują się przez okres około tygodnia. Przebieg choroby może być bardzo poważny, czasami prowadząc do kalectwa lub nawet śmierci. Należy jednak zauważyć, że zdarzają się przypadki, gdy zakażenie wirusem KZM przebiega bezobjawowo.
Warto podkreślić, że każde podejrzenie zakażenia powinno być niezwłocznie skonsultowane z lekarzem. Jedynym skutecznym sposobem zapobiegania kleszczowemu zapaleniu mózgu i jego konsekwencjom są szczepienia ochronne. Można je rozpocząć w dowolnym momencie roku, ale zaleca się zaszczepienie najlepiej zimą lub wiosną, aby uzyskać odporność przed rozpoczęciem sezonu kleszczy. Skuteczność szczepionki wymaga przyjęcia dwóch dawek.
Aby uniknąć ukąszenia przez kleszcze i ryzyka związanych z poważnymi chorobami zakaźnymi, istnieje kilka kluczowych zasad, których warto przestrzegać podczas przebywania w obszarach, gdzie mogą występować te pajęczaki:
Przestrzeganie tych zasad może pomóc w zmniejszeniu ryzyka ukąszenia przez kleszcze i zapewnieniu bezpieczeństwa podczas pobytu na terenach, gdzie te pajęczaki występują.