Był gigantem, bardzo potrzebnym Polsce

Na ekspozycji znajdziemy wiele myśli Jarosława Marka Rymkiewicza (1935-2022). „Szambo odgrywa w mojej poezji ważną rolę. Może jestem pierwszym polskim poetą, który wprowadził szambo do poezji” – słyszymy w jednym z wyświetlanych filmików. Wśród rad dla młodego pisarza znalazły się m.in.: „Staraj się dorównać Mickiewiczowi”, „Nie spiesz się i nie dbaj o widome sukcesy” czy w końcu: „Jesteś pisarzem, a więc jesteś umarły”. Z kolei pod hasłem M jak Muzyka znalazł się cytat: „Orfeusz, który śpiewa, każe milczeć światu – zmusza świat do milczenia”.

Był pisarzem kontrowersyjnym. Każde jego dzieło wywoływało w Polsce dyskusję.

„Był gigantem, bardzo potrzebnym Polsce. Nie tylko pisarzem i poetą, ale przede wszystkim autorytetem oraz fascynującym filozofem codzienności i autorytetem życia publicznego” – powiedział podczas wernisażu minister kultury prof. Piotr Gliński. Podkreślił, że Rymkiewicz był polskim patriotą, związanym z ojczyzną, piszącym o Polsce, a do tego „niesamowitym przewodnikiem po współczesności”. 

„Stawiał sprawy niebywale trudne często w poprzek myślenia mainstreamowego. Zdawał pytania, dawał odpowiedzi i zobowiązywał do czegoś. Był fascynujący. Dlatego taki człowiek i takie dziedzictwo muszą być zinstytucjonalizowane”

- wyjaśnił minister, wskazując na Festiwal Rymkiewiczowski, który ma na celu upowszechnienie i umiędzynarodowienie dorobku oraz twórczości Rymkiewicza. 

Festiwal pn. „Dziady, upiory, przodkowie”, rozpocznie się 2 listopada, a w jego ramach odbędą się liczne debaty, koncerty, przedstawienia, spotkania z pisarzami, warsztaty i przedstawienia teatralne. 

Wystawa

Swoistym preludium do Festiwalu jest ekspozycja prezentowana w Muzeum Literatury. W wernisażu, który odbył się we wtorek, 19 września, uczestniczyli m.in. syn pisarza Wawrzyniec Rymkiewicz, prezes Trybunału Konstytucyjnego Julia Przyłębska, dyrektor Muzeum Literatury Jarosław Klejnocki i dyrektor Instytutu Książki Dariusz Jaworski. Była także posłanka, autorka biografii poety Joanna Lichocka. „Choć twierdzenie, iż Jarosław Marek Rymkiewicz jest biologicznym potomkiem Czyngis-chana może wydać się pomysłem fantastycznym, to jednak nie da się tego zupełnie wykluczyć” – zacytowano fragment jej książki „Rymkiewicz. Genealogia” (publikacja ta jest dostępna do kupienia w muzealnej księgarni, podobnie jak twórczość Rymkiewicza).
Sam tytuł wystawy - „Rymkiewicz. Encyklopedia” - nawiązuje do książek, które pisarz poświęcił wielkim romantykom. 40 haseł prowadzi widza przez najważniejsze dla Rymkiewicza tematy, miejsca i przedstawia najważniejsze dla niego osoby. Od A do Ż. „Struktura encyklopedii jest oczywiście umowna, a porządek alfabetyczny złudny. Jak z rozrzuconych fragmentów złożyć czyjeś życie? W jakim porządku opowiedzieć najważniejsze myśli? Jakie rzeczy pokazać, żeby zobrazowały osobę?” – pytają twórcy.

„Tą wystawą chciałabym Państwa zaprosić do rozmowy z duchami tych, z którymi Jarosław Marek Rymkiewicz podjął rozmowę. Jest to też rozmowa z nim samym. Warto poświęcić trochę czasu, by wsłuchać się w ten głos” – mówiła podczas wernisażu Izabela Michalska z Fundacji Evviva L’Arte, kuratorka wystawy.

Na ekspozycji, oprócz cytatów i wierszy można również posłuchać nagrań Rymkiewicza i zobaczyć go na ekranie. Pokazane zostaną rękopisy poety i przedmioty osobiste, a także eksponaty ze zbiorów Muzeum Literatury. Widzowie mogą wyjść z wystawy z własnym tomikiem wierszy, zbierając utwory umieszczone przy kolejnych hasłach. 

Wystawie będą towarzyszyć specjalne oprowadzania dla publiczności przygotowane przez pisarzy i polonistów (Mariusz Cieślik, Przemysław Dakowicz, Krzysztof Koehler) oraz spacery historyczno-literackie śladami książki Jarosława Marka Rymkiewicza „Wieszanie”.
Pierwsze oprowadzanie w niedzielę 24 września o g. 13.00 przygotował Mariusz Cieślik.
Pierwszy spacer śladem „Wieszania” również w niedzielę 24 września o g. 15.00 poprowadzi dr Jerzy Ziemacki.

Ekspozycję będzie można zwiedzać do 12 listopada.

Organizatorem wystawy jest Fundacja Evviva L'arte we współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytutem Książki.   

Jarosław Marek Rymkiewicz 

Był poetą, pisarzem, eseistą, historykiem literatury, dramaturgiem i tłumaczem. Był także badaczem szczegółów, które były inspiracją do opowieści o Adamie Mickiewiczu, Juliuszu Słowackim, Bolesławie Leśmianie czy Aleksandrze Fredrze. Charakteryzował się  oryginalnym stylem pisania, którym opisywał najważniejsze momenty historii Polski, co zawsze wywoływało gorące dyskusje.

Jarosław Marek Rymkiewicz zdobył wiele prestiżowych nagród takich jak Nagroda fundacji im. Kościelskich, Nagroda im. Stanisława Vincenza, Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza, Nagroda Literacka Nike, Nagroda Poetycka Orfeusz oraz Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za Całokształt Twórczości. Został również uhonorowany Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze - Gloria Artis".