prof. Tomasz Panfil

Walther von Brauchitsch, naczelny dowódca niemieckich sił lądowych, któremu Hitler przekazał władzę na zajmowanych ziemiach polskich, wystosował 1 września odezwę do Polaków, których Ojczyznę zamierzał podbić i zniewolić. Zapewniał ich, że Wehrmacht nie jest wrogiem społeczeństwa polskiego, oraz że wojska niemieckie będą przestrzegać wszystkich konwencji dotyczących praw człowieka. Najważniejszą z nich była IV Konwencja Haska z 1907 roku „dotycząca praw i zwyczajów wojny lądowej”. Artykuł 25. tej konwencji mówi: „Wzbronione jest atakowanie lub bombardowanie w jakikolwiek sposób niebronionych wsi, domów mieszkalnych i budowli”. W ogniu wojny rozpętanej przez Niemców spłonęły wszystkie szlachetne deklaracje. Symbolem nowej rzeczywistości były ruiny najpierw Wielunia, Warszawy, Lublina i innych polskich miast.

„Listopad to niebezpieczna dla Polaków pora” – takie słowa w usta wielkiego księcia Konstantego włożył Stanisław Wyspiański. W kalendarzu burzliwych polskich dziejów jest więcej niebezpiecznych miesięcy, ale w ostatnich dziesięcioleciach najbardziej chyba znaczące i dramatyczne wydarzenia działy się w grudniu. Grudnie w latach 1948, 1970, 1981 i innych (także roku ubiegłego), zapisały się w historii czarnymi zgłoskami. I choć trudno tworzyć ranking grudniowych dramatów, to wedle licznych wspomnień i opinii, najczarniejszy był grudzień 1981 roku. Wtedy bowiem władze państwa nie tylko kazały mordować jego obywateli, wtedy również zabijano przyszłość narodu, jego nadzieje i godność.

Prezydenta trafiły dwa pociski. Zabił go ten drugi roztrzaskując mu głowę. Krew Johna F. Kennedy’ego ochlapała limuzynę Lincoln, kierowcę, gubernatora Teksasu i jego żonę. Krwawe plamy pokryły słynny różowy kostium Jaqueline Kennedy, małżonki prezydenta. Nie pozwalała go z siebie zdjąć, krzycząc: „Niech oni zobaczą co zrobili!”. Aż do swej śmierci 30 lat później nie wyjaśniła, czy mówiąc „oni” miała na myśli konkretnych ludzi chcących zabić prezydenta, czy też jej słowa były krzykiem przerażonej kobiety obwiniającej świat o tragiczną śmierć męża.

„Jam jest Polska, Ojczyzna twoja, ziemia ojców, z której wzrosłeś. Wszystko, czym jesteś, po Bogu – Mnie zawdzięczasz. 1. Nie będziesz miał ukochania ziemskiego nade mnie […] 8. Zawsze i wszędzie śmiało stwierdzaj, że jesteś Polakiem. 9. Nie dopuść, by wątpiono w Polskę. 10. Nie pozwól, by ubliżano Polsce, poniżając Jej wielkość i Jej zasługi, Jej dorobek i majestat. Będziesz miłował Polskę pierwszą po Bogu miłością. Będziesz Ją miłował więcej, niż samego siebie”.