Zmarła lekarz - pediatra Jolanta Wadowska-Król z Katowic, która w latach 70. i 80. walczyła o małych pacjentów

- Śmierć Jolanty Wadowskiej-Król to ogromna strata dla nas wszystkich. Razem z Katowiczanami składam wyrazy głębokiego współczucia Rodzinie i Bliskim - napisał w mediach społecznościowych Marcin Krupa, prezydent Katowic. - W latach 1974-1981 uratowała przed zachorowaniem lub śmiercią na ołowicę setki dzieci mieszkających w naszym mieście i okolicy. To absolutnie przykład bohatera naszych czasów - człowieka, który bez względu na przeciwności losu, tamtego systemu, położył wszystko na jedną szalę.

Skala problemu ołowicy na Śląsku była ogromna

Jolanta Wadowska - Król (1939-2023) studiowała na Wydziale Lekarskim Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu. W 1968 roku uzyskała specjalizację z zakresu pediatrii i podjęła pracę w Poradni Rejonowej w Szopienicach, a później w Dąbrówce Małej. Zajmowała się problematyką występowania ołowicy w Szopienicach, uprzemysłowionej dzielnicy Katowic. U swoich małych pacjentów dr Wadowska-Król zauważyła wiele objawów i dolegliwości mogących sugerować zatrucie metalami ciężkimi, co zgłosiła Wojewódzkiemu Konsultantowi Medycznemu – profesor Bożenie Hager-Małeckiej. Przy częściowym wsparciu dyrekcji Huty Metali Nieżelaznych rozpoczęła badania narażenia na ołów u dzieci z katowickich dzielnic: Szopienice, Burowiec, Dąbrówka Mała. Przebadano ponad 4,5 tys. dzieci. Wyniki badań były przerażające, a skala problemu zatrucia ołowiem u dzieci na tym obszarze ogromna.

Naciski, represje, groźby

Publikacja wyników badań dr Wadowskiej-Król - które były jej rozprawą doktorską, w 1974 r. wywołały reakcję PZPR. Nastąpiły naciski, presja, rozmowy ostrzegawcze, a nawet groźby. Władze Śląskiej Akademii Medycznej mimo wysokiej oceny promotora, nie dopuściły do obrony doktoratu ani jego publikacji. Wszystkie egzemplarze rozprawy w tajemniczy sposób... zaginęły.

Wykonywałam swoją pracę najlepiej, jak mogłam

Walka o poprawę stanu zdrowia dzieci, rozpoczęta przez doktor Wadowską-Król, przyniosła jednak znaczące efekty.

"To były moje dzieci, po prostu wykonywałam swoją pracę najlepiej, jak mogłam"

– mówiła w jednym z wywiadów.

Zorganizowano leczenie tysięcy dzieci dotkniętych zagrożeniem ołowicy w sanatoriach w Istebnej i Rabce. W 1975 r. Miejska Rada Narodowa w Katowicach zdecydowała o rozbiórce domów stojących najbliżej komina huty. W utajnionym uzasadnieniu napisano, że: -„budynki są w strefie stwarzającej bezpośrednie zagrożenie życiu i zdrowiu mieszkańców”. Wysiedleni otrzymali nowe mieszkania. Władze dostrzegły problem skażenia środowiska Szopienic i zaczęto finansować dzieciom w tej dzielnicy mleko. Te działania spowodowały poprawę zdrowia małych pacjentów oraz wpłynęły korzystnie na stan środowiska Szopienic. Wzrosła również świadomość mieszkańców w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom powstałym w rezultacie koncentracji szkodliwych pierwiastków w ich otoczeniu.

Śląska Erin Brockovich

Dr Wadowska-Król przeszła na emeryturę w 2011 r. Do końca życia angażowała się społecznie. Jej postać była też obecna w sztuce - poświęcono jej m.in. mural przy ul. Gliwickiej 58 w Katowicach, słuchowisko radiowe w Teatrze Polskiego Radia „Kanarek umiera pierwszy". Znana śląska pisarka dla dzieci i młodzieży Marta Fox napisała powieść „Moja Ołowianko, klęknij na kolanko”, opowiadającą historię bohaterskiej lekarki, którą autorka nazwała śląską Erin Brockovich. Młodzież jednej z katowickich szkół zrobiła o niej film pt. „Matka Boska Szopienicka.

Uhonorowano ją wieloma wyróżnieniami. W 2005 r. Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego Solidarności przyznał jej Złoty Medal Solidarności. W 2017 r. otrzymała tytuł Honorowego Obywatela Miasta Katowice. W marcu 2015 r. została wyróżniona przez Rzecznika Praw Obywatelskich Irenę Lipowicz, Odznaką honorową „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka. W 2021 r. Uniwersytet Śląski w Katowicach nadał Jolancie Wadowskiej-Król tytuł doktora honoris causa.

 

Źródło: niezalezna.pl

#Jolanta Wadowska-Król