Euroland będzie miał wspólny budżet?

Celem będzie ogłoszenie powołania jakiejś instytucji, która otrzyma pewnie nazwę „budżet”. Nie będzie to jednak ta wersja o jaką wcześniej chodziło np. prezydentowi Macronowi. Na drodze do realizacji planu francuskiego przywódcy stanęły Niemcy – dla nich od początku realizacja jego wyobrażeń była nie do zaakceptowania. Po miesiącach uśmiechów i serdecznych gestów Berlin dał wyraźnie do zrozumienia, że na sponsorowanie z własnych środków zadłużonych państw Południa Europy się nie zgodzi. Chociaż gospodarka naszego zachodniego sąsiada ciągnie ogromne benefity z istnienia wspólnej waluty, to jednak Niemcy ani myślą dzielić się owocami tego sukcesu.  Mając nadwyżkę budżetową oraz gigantyczne dodatnie saldo w handlu zagranicznym o solidarności z tymi, którym powodzi się gorzej, nie chcą słyszeć. Obecnie realna opcja jest taka, że do podziału będzie kilkadziesiąt miliardów euro rozłożonych na lata 2021-2017. Budżet strefy euro nie będzie także autonomiczny, zostanie natomiast podpięty pod najbliższą unijną perspektywę finansową. Dodatkowe wpłaty mają pochodzić z opodatkowania transakcji finansowych. Szczegóły powinny być znane niebawem. Najwięksi zwolennicy wspólnego budżetu dla strefy euro w wersji maksymalnej oczekują jednak działań zdecydowanie dalej posuniętych. Co to oznacza? Przede wszystkim, ich zdaniem, taki budżet powinien mieć własne źródła finansowania pochodzące z wprowadzonych na poziomie strefy podatków. Warto pamiętać, że unijna perspektywa finansowa obejmująca siedem lat pochodzi z wpłat członkowskich krajów należących do wspólnoty. Nie jest to zatem takie samo źródło finansowania jak w wypadku tradycyjnie rozumianego budżetu, który jest zasilany głównie z wpływów podatkowych. Tych jednak na poziomie unijnym nie ma, bo chociaż niektóre daniny podlegają silnej harmonizacji (np. VAT), to jednak w dalszym ciągu stanowią one element krajowych systemów podatkowych i wpływają do krajowych budżetów. Kiesa eurolandu z prawdziwego zdarzenia, stanowiąca uzupełnienie wspólnej polityki pieniężnej i narzędzie polityki fiskalnej musiałby mieć właśnie taką strukturę.  Na to się jednak nie zanosi. Po pierwsze dlatego, że oznaczałoby to faktycznie utworzenie superpaństwa. A tego wielu członków strefy euro nie chce. Po drugie otwartym pytaniem pozostaje, jak te pieniądze miałby być wydatkowane. Różnice w sytuacji gospodarczej i fiskalnej krajów posługujących się wspólną walutą są ogromne. Jedne toną w długach od lat, inne notują budżetowe nadwyżki. Niektóre szybko się rozwijają, ale są też takie, które szorują brzuchem po dnie, jeśli chodzi o dynamikę PKB. Podział środków, jeśli weźmiemy pod uwagę powyższe różnice, musiałby być istnym koszmarem. Wydaje się, że wersja minimum, za jaką optują Niemcy, to i tak wiele, biorąc pod uwagę unijne realia.  Fakt, że strefa euro nie spełnia elementarnych postulatów optymalnego obszaru walutowego, skutkuje tym, że wszelkie rozmowy o wspólnym budżecie muszą się kończyć rozwiązaniami pozornymi. Trudno sobie bowiem wyobrazić funkcjonalny kompromis odnoszący się do tak zróżnicowanego pod względem kulturowym i ekonomicznym obszaru. W najbliższych latach wspólny budżet strefy euro nie powinien zatem stanowić poważnego zagrożenia dla unijnej perspektywy budżetowej. 

 

Źródło: niezalezna.pl