Nowa piramida żywieniowa. Podstawa diety [Część 1]
W 2016 roku specjaliści z Instytutu Żywności i Żywienia pod kierunkiem prof. Mirosława Jarosza opracowali nową Piramidę Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej. W nowej piramidzie wprowadzono kilka zmian w porównaniu z wcześniejszą jej wersją. Wynikają one z rozwoju wiedzy o żywności i żywieniu oraz ich wpływie na zdrowie człowieka. Zadaniem autorów nowej piramidy było przedstawienie zasad zdrowego żywienia w taki sposób, który faktycznie daje szansę na zdrowe, długie życie oraz zachowanie sprawności intelektualnej i fizycznej przez wiele lat. W piramidzie uwzględniono różne niezbędne w codziennej diecie grupy produktów spożywczych. Im wyższe piętro piramidy, tym mniejsza powinna być ilość i częstotliwość spożywania produktów z danej grupy. Dziś na łamach portalu nizalezna.pl publikujemy pierwszą część poświęconą fundamentowi nowej piramidy żywieniowej. Już jutro omówimy jej wyższe piętra.
Należy podkreślić, że piramida kierowana jest do osób zdrowych. Osoby wymagające specjalnego rodzaju diety powinny uprzednio zasięgnąć w tej kwestii porady dietetyka.
Przestrzegania zasad zawartych w piramidzie żywieniowej może przeciwdziałać występowaniu wielu chorób lub opóźniać proces ich rozwoju. Należy pamiętać, że w przypadku współistnienia chorób przewlekłych (np. cukrzyca, otyłość, nadciśnienie, osteoporoza lub choroby serca) konieczna może okazać się modyfikacja poszczególnych zaleceń dokonana pod ścisłą kontrolą lekarza lub dietetyka.
Fundament: Więcej warzyw i owoców
Jedną z kluczowych zmian w nowej piramidzie żywieniowej jest miejsce warzyw i owoców w codziennej diecie. Produkty te znajdują się obecnie u podstawy części piramidy odnoszącej się do zaleceń żywieniowych. O zmianie tej zdecydowały wyniki badań z ostatnich lat, które wskazują, że to właśnie warzywa i owoce bezapelacyjnie powinny stanowić fundament zbilansowanej diety.
Warzywa i owoce należy spożywać w jak największej ilości i w miarę możliwości jak najczęściej. Zgodnie z zaleceniami WHO w tej kwestii, powinno być to przynajmniej 400 g dziennie. Jest to ilość, którą stosunkowo łatwo uwzględnić w diecie, a w miarę możliwości należy starać się ją zwiększyć. Ważna jest jednak ni tylko ilość, ale również liczba porcji, w których spożywa się warzywa i owoce. Badania przeprowadzone w ostatnich latach m.in. w Wielkiej Brytanii oraz Austrii wykazały, że im więcej porcji warzyw i owoców jemy, tym bardziej zmniejsza się ryzyko śmierci z powodu chorób układu krążenia i nowotworów złośliwych. Najkorzystniejszy efekt zaobserwowano przy spożyciu nawet siedmiu lub więcej porcji dziennie.
Podobny trend zaobserwowano także w Polsce. Eksperci z Instytutu Żywności i Żywienia analizowali wieloletnie trendy spożycia tych produktów i zachorowalności na nowotwory złośliwe. Stwierdzono, że rosnący udział warzyw i owoców w diecie był prawdopodobnie jednym z czynników, które przyczyniły się do trzykrotnego spadku zachorowań na raka żołądka odnotowanego od początku lat 70. Ubiegłego wieku. Obiecujące są doniesienia wskazujące, że zwiększenie spożycia warzyw i owoców zmniejsza ryzyko rozwoju depresji, chociaż nie jest jeszcze dokładnie znany mechanizm tego zjawiska.
Co szczególnie istotne, nie jest obojętne, czy spożywa się warzywa czy owoce. Produkty z obu tych grup pozytywnie wpływają na zdrowie, jednak efekt działania warzyw jest silniejszy. Dlatego zaleca się, aby zachować odpowiednie proporcje pomiędzy warzywami i owocami. Warzywa powinny stanowić ¾, a owoce ¼ spożywanych produktów z tego piętra piramidy żywienia.
Korzystne działanie warzyw i owoców wynika z ich wysokiej wartości odżywczej. Są one bogatym źródłem związków bioaktywnych, takich jak karotenoidy (w tym beta-karoten i likopen), witaminy C i E, foliany, flawonoidy, izofiawony, selen oraz błonnik. Składniki zawarte w warzywach i owocach mają działanie antyoksydacyjne (zdolność do neutralizacji wolnych rodników), hamują namnażanie się komórek nowotworowych, chronią DNA przed uszkodzeniem, regulują wydzielanie hormonów oraz stymulują układ odpornościowy. Dzięki temu są pomocne w zapobieganiu m.in. chorobom układu krążenia, cukrzycy typu 2 i wielu nowotworom złośliwym. Trzeba jednak wspomnieć, że owoce, oprócz wymienionych składników zawierają duże ilości cukrów prostych, których spożycie należy ograniczać.
Źródło: niezalezna.pl
