„Mord w Lesie Katyńskim” – drugi tom materiałów z przesłuchań przed amerykańską komisją Maddena

IPN przywraca jedno z najważniejszych dzieł o Katyniu – efekty pracy komisji Maddena. W sumie 2500 stron, ważny głos, po wysłuchaniu którego nie ma wątpliwości, kto był sprawcą tej zbrodni. W kłamstwie katyńskim uczestniczył nie tylko Związek Sowiecki, który przez kilkadziesiąt lat czynił wszystko, żeby prawda o tej zbrodni nie wyszła na jaw. Niestety, w tym kłamstwie uczestniczyli również politycy wolnego świata, dla nich ważniejsze były dobre relacje z Moskwą niż ujawnienie prawdy.

– powiedział dr Jarosław Szarek.

Prezes IPN dodał, że pamięć zwyciężyła dzięki rodzinom katyńskim, które straciły swych bliskich. One upominały się o prawdę i często płaciły za to najwyższą cenę.

Amerykańscy kongresmeni przełamali zmowę milczenia, która panowała w wolnym świecie. W 1943 r. – mimo ekshumacji dokonanej przez Niemców – prawda o Katyniu została odrzucona przez wielkie zachodnie mocarstwa.

– powiedział dr Witold Wasilewski.

Specjalista z Archiwum IPN przypomniał, że „rząd RFN współpracował z komisją Maddena, ale władze brytyjskie nie były skłonne wycofać się z polityki zatajania zbrodni w Katyniu”. 

W 1952 r. wydawnictwo rządowe w Waszyngtonie opublikowało siedem części protokołów przesłuchań przed Specjalną Komisją Śledczą Izby Reprezentantów do Zbadania Faktów, Dowodów i Okoliczności Mordu w Lesie Katyńskim. Całość tego materiału przetłumaczono na język polski w Instytucie Pamięci Narodowej. Trzy pierwsze części zeznań IPN opublikował w zeszłym roku. W trzecim, ostatnim tomie edycji IPN znajdą się części szósta i siódma protokołów oraz Raport Końcowy z dochodzenia, potwierdzający, że Związek Sowiecki odpowiada za mord na Polakach z 1940 r. Kończący edycję tom ukaże się w osiemdziesiątą rocznicę zbrodni katyńskiej.

Prezentowany, drugi tom edycji IPN składa się z czwartej i piątej części protokołów przesłuchań. Części te zostały nieprzypadkowo wybrane do łącznej edycji w jednym tomie. Tom ten zawiera zapis europejskiej części prac komisji Maddena.

Po przesłuchaniach w Stanach Zjednoczonych członkowie Komisji uznali, że konieczne jest przesłuchanie świadków w Europie. 11 marca 1952 r. Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych — po dyskusji i niejednomyślnie — zaaprobowała rezolucję nr 539, pozwalając na prowadzenie dochodzenia katyńskiego poza granicami USA. Dziewięć dni później Izba zdecydowała o przyznaniu środków na pokrycie kosztów prac w Europie.

W kwietniu 1952 r. komisja Maddena przeprowadziła dwie serie przesłuchań w Europie — pierwszą w Londynie, drugą we Frankfurcie nad Menem, a jej podkomisja udała się do Neapolu. W Wielkiej Brytanii, RFN i we Włoszech zeznawali m.in. najważniejsi przebywający na wychodźstwie polscy politycy i wojskowi, niemieccy generałowie oraz czterech członków Międzynarodowej Komisji Lekarskiej, która w 1943 r. potwierdziła odpowiedzialność sowiecką za zbrodnię z 1940 r. Wśród zeznających w Londynie i Frankfurcie byli m.in. Stanisław Mikołajczyk, Stanisław Kot, gen. Władysław Anders, Ferdynand Goetel, Józef Mackiewicz, Józef Czapski.

 

Źródło: ipn.gov.pl