„Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności” na Bliskim Wschodzie
Związki Polski z Iranem sięgają końca XV wieku. W Isfahanie znajduje się grób wysłannika króla polskiego do szacha perskiego. Persja była jednym z dwóch państw, które nie zgodziły się na rozbiory państwa polskiego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku Persja uznała jej odrodzenie i oba kraje powoli zaczęły odbudowywać wzajemne więzi. Nawiązano stosunki dyplomatyczne, a następnie podpisano traktat o przyjaźni i umowę handlową. Po wybuchu II wojny światowej w Iranie nie zamknięto polskich placówek dyplomatycznych, mimo że Polska znajdowała się pod okupacją.
Iran stał się podczas wojny schronieniem dla tysięcy Polaków, którzy – w ramach ewakuacji Armii Polskiej pod dowództwem gen. Władysława Andersa ze Związku Sowieckiego – wydostali się z nieludzkiej ziemi. Od 24 marca do 4 kwietnia 1942 roku przez port w Krasnowodzku nad Morzem Kaspijskim ewakuowano do Iranu około 43 850 osób, w tym ponad 33 tys. żołnierzy z trzech dywizji piechoty. Wojsku towarzyszyły tysiące cywilów, w tym dzieci, wyczerpanych fizycznie i psychicznie po zesłaniu na „nieludzką ziemię”. Dla wielu z nich była to jedyna szansa na przeżycie. Drugi rzut ewakuacji odbył się w sierpniu tego samego roku. Do portu Pahlavi w Iranie przetransportowano około 70 tys. żołnierzy i cywilów. W sumie do Iranu przybyło prawie 120 tys. obywateli polskich. Ewakuowanych rozmieszczono na terenie Iranu i Iraku. Rozpoczęła się praca nad poprawą kondycji i wyszkoleniem polskich żołnierzy, którzy w 1944 roku stanowili trzon II Korpusu Polskiego, dowodzonego przez gen. Andersa.
Gotowanie zupy w obozowej kuchni. Kwiecień 1942, Pahlewi, Iran (fot. NN, Instytut Polski im. Gen. Sikorskiego w Londynie [album negatywowy B-I IRAN] - płachta 4) Sygnatura: IS_NEGATYWY_IRAN_B1-P04_1-2
Aby nie zatarła się pamięć o dramatycznych losach Polaków i ostatecznym ich ocaleniu Instytut Pamięci Narodowej rozpoczął realizację projektu „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”, który zainaugurowano 18 marca 2022 roku na Zamku Królewskim w Warszawie. Jego celem jest upamiętnienie wysiłku zbrojnego Polskich Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej oraz losów ludności cywilnej ewakuowanej z ZSRS wraz z armią gen. Andersa. Wystawa „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności” została otwarta w Pretorii i Johannesburgu w Republice Południowej Afryki. Od 9 maja wystawę będzie można oglądać w Teheranie i Isfahanie.
Źródło: niezalezna.pl; IPN.gov.pl
