Cenzura – narzędzie totalitaryzmu

70 lat temu utworzono Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk – centralny urząd cenzury państwowej w Polsce, który miał za zadanie zajmować się kontrolą i weryfikacją publikacji prasowych, radiowych i telewizyjnych, wydawnictw książkowych, filmów, spektakli teatralnych, widowisk oraz wystaw.

Już 19 stycznia 1945 r. powstało Centralne Biuro KPPiW, które rozpoczęło budowanie swoich struktur w oparciu o „niedościgły” wzór cenzury sowieckiej. Główna siedziba cenzury znajdowała się przy ul. Mysiej 3 w Warszawie. Podlegały jej rozmieszczone we wszystkich województwach PRL – Wojewódzkie Urzędy KPPiW. Do ich zadań należała nie tylko kontrola prasy, publikacji czy widowisk, ale także punktów z urządzeniami poligraficznymi, kserograficznymi itp., drukarni oraz zakładów produkujących pieczątki – każda pieczątka zrobiona oficjalnie w kraju była zatwierdzana przez cenzora.

Ośrodki cenzury ściśle współdziałały z lokalnymi Komitetami Wojewódzkimi PZPR, Służbą Bezpieczeństwa i innymi instytucjami odpowiedzialnymi za kontrolę życia społeczno-politycznego w PRL. Od samego początku istnienia urzędu wypracowywano metody ingerencji w dzieła i tak np. uregulowano zasady druku dzieł autorów tzw. klasyków:

O ile drukuje się utwór w całości, w zasadzie nie należy usuwać niczego bez porozumienia się z centralą. [...] Jeżeli zaś drukowane są wyjątki z utworów klasycznych, względnie drukowany ma być zbiorek różnych utworów klasycznych nawet w całości, należy przestrzegać, by w takich wypadkach nie było tendencji godzących w podstawy naszej rzeczywistości.

A w styczniu 1953 r., na mocy Zarządzenia w sprawie szkolenia ideologicznego pracowników Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, na urzędy wojewódzkie nałożono obowiązek szkolenia pracowników w zakresie "historii Polski (do roku 1864) i niektórych zagadnień historii literatury polskiej” oraz „podstaw marksizmu-leninizmu (historia KPZR oparta o źródłową literaturę, historia polskiego ruchu robotniczego, materializm dialektyczny i historyczny)". 

Były cenzor Tomasz Strzyżewski, który pracując w krakowskiej cenzurze, ręcznie przepisał całą „Książkę Zapisów i Zaleceń GUKPPiW w Warszawie” - bezcenne oryginalne materiały instruktażowe dla cenzorów - powiedział:

Cenzura to klucz do zrozumienia istoty każdego totalitaryzmu. Można sobie wyobrazić totalitaryzm bez terroru policyjnego, bez takiego albo innego aparatu władzy, ale nie bez cenzury.

Pod koniec istnienia GUKPiW liczba zatrudnionych wynosiła 465 osób, a budżet instytucji na rok 1990 wynosił bez mała pięć miliardów ówczesnych złotych. 

 

Źródło: niezalezna.pl

#UB #komuniści #Mysia #cenzura