Rocznica procesu szesnastu dowódców
18 czerwca 1945 rozpoczął się w Moskwie proces szesnastu przywódców Polskiego Podziemia, którzy pod koniec marca zostali uprowadzeni przez NKWD.
21 lutego 1945 roku Rada Jedności Narodowej, czyli parlament Polski Podziemnej, postanowiła uznać ustalenia konferencji jałtańskiej. Wierzono, że mimo wszystko będą w Polsce przeprowadzone demokratyczne wybory. 4 marca w Pruszkowie delegacja AK rozmawiała wstępnie z płk. Pimienowem, pełnomocnikiem gen. Iwana Sierowa, nota bene odpowiedzialnym za zbrodnię w Katyniu. Pimienow zapewnił, że strona sowiecka ma uczciwe zamiary i zaprosił gen. Leopolda Okulickiego na spotkanie ze sztabem marszałka Żukowa.
Ja, jako oficer Armii Czerwonej, któremu przypadła w udziale tak ważna misja, daję panu pełną gwarancję, że od dnia, kiedy los pana będzie zależeć ode mnie, to jest od przyjazdu do nas, będzie pan całkowicie bezpieczny.
Ile warte były te słowa okazało się pod koniec marca, kiedy NKWD podstępnie aresztowało szesnastu przywódców Polski Podziemnej. Zostali oni przetransportowani specjalnym samolotem do Moskwy i osadzeni w więzieniu na Łubiance – słynnej moskiewskiej katowni.
Okulicki Leopold, Jankowski Jan Stanisław, Bień Adam, Jasiukowicz Stanisław oskarżeni są o organizowanie i dowodzenie siłami podziemnymi na tyłach Armii Czerwonej, na ziemiach zachodniej Białorusi, Ukrainy, Litwy oraz w Polsce. Akt oskarżenia zarzuca im, że kierowali akcją terrorystyczną przeciwko oficerom i żołnierzom Armii Czerwonej. Akt oskarżenia obciąża ich winą za zabicie 594 i ranienie 219 żołnierzy i oficerów Armii Czerwonej. Prócz tego Okulicki oskarżony jest o szpiegostwo i kierownictwo wywiadem na tyłach Armii Czerwonej.
– brzmiał fragment oskarżenia.
Dopiero półtora miesiąca później Rosjanie ujawnili, że uwięzili Polaków. Proces rozpoczął się 18 czerwca 1945 roku i trwał zaledwie trzy dni. Wyrok ogłoszono 21 czerwca 1945 roku – gen. Leopold Okulicki został skazany na 10 lat więzienia, Jan Stanisław Jankowski na 8, Adam Bień na 5.
Źródło: polskieradio.pl
