15 grudnia 2024 roku w zabytkowym - XVII-wiecznym drewnianym kościele p.w. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Grębaninie- odbył się niezwykły spektakl. Wydarzenie było 57. edycją Koncertu Niepodległości, zorganizowaną w ramach obchodów 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego oraz 230. rocznicy Insurekcji Kościuszkowskiej.
Warto podkreślić, że koncert nie byłby możliwy bez gościnności, zaangażowania i wsparcia logistycznego Parafii p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP oraz grębanińskiego proboszcza, ks. Pawła Frąckowiaka, który, otwierając wydarzenie, podkreślił patriotyczne tradycje i działalność swoich poprzedników- ks. Józefa Janiszewskiego i ks. Klemensa Darmasa.
Koncert został zrealizowany w niezwykłym anturażu świątyni, która rok temu, po 12-letnim remoncie, ponownie została udostępniona wiernym. Drewniany kościół zdobiony jest pięknymi polichromiami i słynie z XV-wiecznej gotyckiej figury Madonny z Dzieciątkiem. Artystyczna gra świateł wyeksponowała znajdujące się na ścianach prezbiterium unikalne wizerunki apostołów i św. Biskupa Stanisława, a także św. Biskupa Wojciecha ukazane w polskich strojach szlacheckich. Mimo trwających nadal prac konserwatorskich, kościół w Grębaninie stał się tego wieczoru przestrzenią, w której historia i muzyka spotkały się w duchu patriotyzmu.
Grębanińska publiczność, która miała niepowtarzalną okazję, by aktywnie uczestniczyć w Koncercie Niepodległości, trzykrotnie zaśpiewała wspólnie z artystami pieśni: O wzięciu Połocka (ok. 1580), Pobudka (1863) oraz Mazurek Dąbrowskiego (1797), w tym dwie zapomniane dziś jego zwrotki:
„Niemiec, Moskal nie osiędzie,
gdy jąwszy pałasza,
hasłem wszystkich zgoda będzie
i ojczyzna nasza.
Na to wszystkich jedne głosy:
Dosyć tej niewoli,
Mamy racławickie kosy,
Kościuszkę, Bóg pozwoli.”
Repertuar wielkopolskiej premiery Koncertu Niepodległości obejmował hybrydowe aranżacje polskich pieśni wojskowych i patriotycznych oraz współczesne kompozycje do tekstów historycznych i wierszy: Sztandary polskie w Kremlu (Mieczysław Romanowski, 1857), anonimowego wiersza Cześć wisielcom (1862), Czarny czwartek Włodzimierza Marciniaka (1956) oraz współczesny utwór instrumentalny Potop Moskiewski (2023). Kompozycjom współczesnym towarzyszyły hybrydowe aranżacje utworów historycznych: Pieśń o Drewiczu (XVIII w.), Dwa Polonezy i Walc autorstwa Tadeusza Kościuszki (1796), Marsz Wojenny | Marsz Księcia Józefa Poniatowskiego (XVII-XIX w.), Wara z granic (1831), Pobudka (1863), Pieśń wygnańców | Maliniak (po 1831), Peowiacy (sprzed 1917), List do cara (sprzed 1914), Śpiewajcie! – zawołanie śpiewacze chórów K.O.P. (ok. 1937), Bij Bolszewika! (1946), Prośba (1982) Jacka Kaczmarskiego. W narracji koncertu ukazano szeroki kontekst polsko-rosyjskich konfliktów zbrojnych na przestrzeni wieków – od XV-wiecznych wojen, przez Powstania Listopadowe i Styczniowe, po dramatyczne wydarzenia XX wieku, takie jak wojna polsko-bolszewicka 1919-1921 czy okupacje ziem polskich przez Rosję po II wojnie światowej, Powstanie Antykomunistyczne po roku 1944 oraz zakulisową rolę Rosjan w tłumieniu Poznańskiego Czerwca 1956. Podczas wydarzenia nie zabrakło momentów zadumy oraz refleksji nad historią Polski i współczesnymi zagrożeniami. Koncert Niepodległości w Grębaninie zapadnie w pamięci uczestników jako wyjątkowe spotkanie z historią, muzyką i patriotyzmem, które połączyło pokolenia.
Niezwykłe wydarzenie, jakim był Koncert Niepodległości w Grębaninie, nie mogłoby się odbyć bez wsparcia udzielonego przez lokalne media i społeczność: służbę liturgiczną, sołectwa, Ochotniczą Straż Pożarną, Koło Gospodyń Wiejskich w Grębaninie, a także Panią Kazimierę Kalis, która w imieniu tutejszej parafii podsumowała Koncert Niepodległości w Grębaninie oraz podziękowała artystom i organizatorom.
Jacek „Wiejski” Górski