Pamięci ppłk. Wacława Lipińskiego, bohatera zamordowanego przez UB
W czasie akcji na Zalesie dnia 28 maja 1919 roku podporucznik Lipiński Wacław, prowadząc 9. kompanię 5. Pułku piechoty Legionów do ataku na wieś Szutowicze, która była kluczem pozycji bolszewickich – cichym a sprawnym podsunięciem kompanii pod wieś, a następnie brawurowym atakiem zdobywszy ją, świecił przykładem męstwa, będąc zawsze tam, gdzie potrzeba chwili tego najlepiej wymagała. Tak napisano we wniosku o odznaczenie Wacława Lipińskiego Krzyżem Walecznych.
Wacław Lipiński był harcerzem, żołnierzem I Brygady Legionów Polskich, wybitnym historykiem, oficerem odrodzonego Wojska Polskiego, uczestnikiem wojny polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej, obrońcą Warszawy w 1939 roku, członkiem konspiracji oraz powojennego podziemia niepodległościowego, kawalerem orderu wojennego Virtuti Militari. Urodził się 28 września 1896 roku w Łodzi. W ruchu niepodległościowym działał już jako uczeń gimnazjum, należał do założycieli łódzkiego skautingu, był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich. Od października 1914 roku służył w 5 Pułku Piechoty I Brygady Legionów Polski, z którym przeszedł cały szlak bojowy. Uczestniczył w bitwach pod Łowczówkiem, Konarami i Kostiuchnówką, a także w obronie Lwowa. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej – w kwietniu 1919 roku zajmował Wilno. Za walkę o niepodległość Polski został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych (czterokrotnie). Po wojnie z bolszewikami Wacław Lipiński ukończył studia na Wydziale Prawa UJ. We wrześniu 1939 roku pełnił funkcję szefa propagandy przy Dowództwie Obrony Warszawy. Po kapitulacji pozostał w stolicy, ale w końcu listopada 1939 roku, zagrożony aresztowaniem przez gestapo, opuścił Warszawę i udał się do Zakopanego. W marcu 1940 roku przedostał się na Węgry z zamiarem udania się do Francji i wstąpienia do Armii Polskiej. Nie otrzymał przydziału służbowego i pozostał przymusowo na Węgrzech. Wiosną 1942 roku wrócił do kraju i rozpoczął pracę konspiracyjną. Związał się z grupą piłsudczyków skupionych wokół pisma „Myśl Państwowa”, później został jego redaktorem. Współtworzył następnie Konwent Organizacji Niepodległościowych, wszedł w skład Wydziału Politycznego organizacji. W 1944 roku został aresztowany przez Gestapo. Po zakończeniu wojny nie zaprzestał walki o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej. Działał w powojennym podziemiu antykomunistycznym. W ramach współtworzonego z Włodzimierzem Marszewskim Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Demokratycznych Polski Podziemnej, Lipiński napisał memoriał do Rady Bezpieczeństwa ONZ, w którym wykazał całkowite podporządkowanie Polski ZSRS oraz informował Zachód o łamaniu porozumień międzynarodowych przez Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Aresztowany w 1947 roku. Dwa lata później został zamordowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa w więzieniu we Wronkach.
Instytut Pamięci Narodowej pamiętając o ppłk. Wacławie Lipińskim przygotował tablicę upamiętniającą, która zostanie odsłonięta 28 maja br. o godzinie 11.00. Spotkanie przed gmachem warszawskiej PAST-y, ul. Zielna 39, a po uroczystości na pokaz filmu „Skazany na zapomnienie. Wacław Lipiński” w Centralnym Przystanku Historia IPN (ul. Marszałkowska 107, wejście od ul. Świętokrzyskiej). Po projekcji odbędzie się dyskusja o filmie, w której wezmą udział:
- prof. Wiesław Wysocki, prezes Instytutu Józefa Piłsudskiego w Warszawie
- Dariusz Nowiński, Ośrodek Studiów Niepodległościowych
- Jakub Lipiński, wnuk ppłk. Wacława Lipińskiego
- Marzena Kumosińska, reżyser filmu „Skazany na zapomnienie. Wacław Lipiński”
- Adam Stefan Lewandowski, zastępca dyrektora Biura Prezesa IPN
Dyskusję poprowadzi red. Rafał Dudkiewicz.
Źródło: ipn.gov.pl
