Ocaliła dwustu Żydów
Zofia Klemens zaryzykowała życie, by ratować swoich żydowskich współobywateli. Początkowo zaopiekowała się Szmuelem Ronem (Edek Rozencwajg), który wcześniej ukrywał się w schronie pod kuchnią górniczej rodziny Kobylców. Znalazłszy schronienie u Zofii Klemens Szmuel zatroszczył się o innych uciekinierów, których systematycznie sprowadzał do jej mieszkania. Kolejne grupy Żydów były następnie nielegalnie przeprowadzane przez Pawła Jaworskiego przez granicę na Słowację. W jednej z takich wypraw Paweł Jaworski został zastrzelony przez Niemców.
Przez dłuższy czas od wiosny 1943 roku Szmuel Ron (Edek Rozencwajg) ukrywał się w mieszkaniu Zofii Klemens, mieszkającej w Katowicach przy ul. Drzymały 5/6. Dała mu również dokumenty męża Artura Klemensa, który wówczas służył w niemieckim wojsku. Dzięki nim mógł on swobodnie poruszać się po mieście.
26 marca 1944 roku została aresztowana również Zofia. W konsekwencji trafiła ona do więzienia w Katowicach, gdzie przebywała 3 miesiące, kolejne 3 miesiące spędziła w więzieniu w Mysłowicach. Na skutek interwencji rodziny została zwolniona jesienią 1944 roku.
Zofia Klemens została uhonorowana Medalem Sprawiedliwy Wśród narodów Świata w 1964 r.
Moja Kochana, Droga Pani Zofia! Wzruszyłem się tak, że nie mógłbym być chyba bardziej wzruszony, gdybym dostał list od najbliższej mi osoby. Początkowo chciałem od razu odpisać w naszym starym stylu, naszym językiem i zapytać: więc jakoż się macie Muterko? Jak wam idzie? Ale pomyślałem sobie a może po tylu latach nie tak łatwo już się mówi „Muterko”, może ja w pani oczach nie jestem tym Edkiem, no i czas i miejsce nas oddalają. (...)Proszę mi wierzyć nie pisze tego z grzeczności ale o Pani nie zapomniałem i ktokolwiek mnie poznał i słyszał o mojej przeszłości wiedział też o istnieniu Zofii Klemens. (...) Niech mi będzie wolno Pani to dziś powiedzieć – jeżeli przeżyłem, mam dom, żonę, dzieci – to pani w tym wielka zasługa. Ale i to nie wszystko prócz samego cielesnego wyzwolenia, zdaje się, że dzięki pani nie straciłem zaufania i wiary w dobrych uczciwych ludzi i w ludzi, którzy na pozór nie zawsze dają się poznać innym, ale są zlepieni nie z zwyczajnej gliny tylko ze szlachetnego ludzkiego kruszca (...). Pozdrawiam i kłaniam się Szmuel /dawniej Edek/ Jerozolima, 9.12.1961
Historycy szacują, że Polacy w czasie II wojny światowej uratowali kilkadziesiąt tysięcy swoich żydowskich współobywateli. Niemieccy okupanci zabili za tę pomoc około 1000 Polaków.
Warto przytoczyć również słowa Szewacha Weissa, ambasadora Izraela w Polsce w latach 2001-2003, który tak opowiadał o pomocy udzielanej jego rodzinie przez Polaków:
Na początku ukrywaliśmy się w domu Państwa Góralów, a potem w domu Państwa Potężnych. To byli nasi polscy sąsiedzi z Borysławia. Potem przeszliśmy do kryjówki, do podwójnej ściany, którą mój tatuś dobrze przygotował w naszym domu. Byliśmy tam przez siedem/osim miesięcy. Poprosiliśmy panią Lasotową (Ukrainkę, koleżankę mojej mamusi), aby przeniosła się do naszego domu, bez jej pomocy nie moglibyśmy przeżyć. Potem Niemcy nauczyli się, że takie podwójne ściany kryją Żydów. Musieliśmy się przenieść w inne miejsce. Była to piwnica sąsiedniego domu. To była ochronka dla dzieci, którą przed wojną zbudował mój dziadzio Icek. 21 miesięcy żyliśmy w piwnicy. Jedzenie przynosili nam Góralowie i Potężni. Pani Lasotowa prowadziła sklep i zaopatrywała nas w żywność, papierosy i benzynę do kuchenki polowej. Cała moja rodzina uratowała się. To wszystko byłoby niemożliwe, gdyby nie Sprawiedliwi. Rodzina Potężnych, Górali i Pani Lasotowa z panem Romanem Szczepaniukiem. Kochani wspaniali ludzie. To są moi bohaterowie. Zawsze w moim sercu.
„Ocaliła dwustu Żydów”to film o bohaterskiej Zofii Klemens i jednocześnie kolejny odcinek filmowego cyklu IPN „Nie tylko Ulmowie” (cykl dostępny na kanale IPNtv)
Wersja polska: Ocaliła dwustu Żydów
Wersja angielska: She Saved Two Hundred Jews
Źródło: ipn.gov.pl
