Czym jest paraliż senny? Postacie, przyczyny, jak zapobiegać

Paraliż senny (inaczej określany jako porażenie przysenne) to zaburzenie snu, do którego dochodzi na etapie zasypiania lub już podczas wychodzenia ze snu do „trybu czuwania”. Większość przypadków paraliżu sennego przypada właśnie podczas tej drugiej fazy.

Czym jest paraliż senny?

Paraliż objawia się porażeniem mięśni i niemożnością wykonania jakiegokolwiek ruchu (można to również określić jako katapleksja). To nieprzyjemna wizja, ale robi się jeszcze gorsza jeśli dodamy, że wszystko odbywa się przy zachowaniu pełnej świadomości. Naturalnie więc paraliżowi sennemu towarzyszy również przyspieszone bicie serca. W wielu przypadkach dochodzi uczucie silnego lęku i paniki.

Uczucia spadania, uczucie gniecenia klatki piersiowej, niemożność wzięcia wdechu - to wszystko również może wystąpić, gdy obecny jest paraliż senny. Halucynacje dźwiękowe, wzrokowe i dotykowe – także występują, choć w dalece mniejszym stopniu niż wymienione wyżej objawy.

Co powoduje paraliż senny?

Spekuluje się, że paraliż senny ma podłoże neuropsychologiczne. Obalono jednak hipotezy, że paraliż powinno wiązać z hamującym działaniem glicyny na neurony ruchowe, czy zaburzeniami wydzielania neuroprzekaźników - serotoniny i noradrenaliny.

Medyczny postęp i trwające badania dalej nie dają jednoznacznej odpowiedzi, które konkretnie struktury mózgu odpowiadają za paraliż senny oraz złożoność towarzyszącym temu zaburzeniu halucynacji.

Przyczyny paraliżu sennego

Wśród sprawdzonych przyczyn paraliżu sennego należy wymienić:

• jet lag (dalekie podróże i wiążąca się z nimi nagła zmiana stref czasowych);
• zaniedbanie higieny snu;
• cierpienie na narkolepsję - współwystępowanie paraliżu sennego dotyczy nawet 50% osób cierpiących na narkolepsję;
• cierpienie na hipersomnię - szacuje się, że paraliżu sennego doświadcza ok. 20% cierpiących na hipersomnię;
• deprywacja snu; 
• praca zmianowa (szczególnie niebezpieczna pod tym kątem jest praca w nocy);
• złe nawyki żywieniowe, spożywanie alkoholu i palenie papierosów;
• pozostawanie pod wpływem nadmiernego stresu;
• zespół stresu pourazowego (PTSD);
• Trauma z przeszłości;
• Występowanie chorób współwystępujących - nadciśnienie, obturacyjny bezdech senny, zespół lęku napadowego. 

Ciekawostka: Niegdyś zjawisko paraliżu sennego łączone było z motywem demona nocnego. Znalazło się w szeregu wytworów kultury, wyraźne było również jego oddziaływanie na język. Istocie występującej w halucynacjach podczas paraliżu sennego, w wierzeniach ludowych przypisywano postać demona, sukkuba, kikimory, mary nocnej, ale również aniołów czy… UFO.

Jak leczyć paraliz senny?

Brak tutaj zerojedynkowego podejścia, które zagwarantuje wyeliminowanie paraliżów sennych. Na pewno warto postawić na zdrowy tryb życia, higieniczny sen oraz wyeliminowanie czynników ryzyka.

Unikaj niedoborów snu, długotrwałego wystawiania się na stres, stosowania używek czy notorycznego spania na plecach.

Farmakologiczne leczenie paraliżu sennego aplikuje się wyłącznie w najtrudniejszych przypadkach. Stosuje się selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) oraz trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, które prawdopodobnie mają wpływ na tłumienie fazy snu REM.

Jeśli doświadczysz paraliżu sennego, nie sięgaj natychmiast po farmakologię! Zacznij od zmiany złych nawyków.
 

 

Źródło: zdrowegeny.pl, niezalezna.pl