Tarnów – pierwsze polskie miasto, które odzyskało niepodległość w roku 1918
Po raz pierwszy Tarnów obchodzić będzie swoje święto zwane Pierwsze Niepodległe. Ustanowiła je na początku tego roku Rada Miejska, podkreślając, że właśnie Tarnów jako pierwsze miasto w Polsce odzyskał niepodległość. Stało się to 31 października 1918 roku o godzinie 7.30.
Wieczorem 30 października radni miejscy przyjęli uchwałę następującej treści:
Rada Miasta oświadcza, że Tarnów oddaje się poleceniom rządu warszawskiego i że organowi rządowemu utworzonemu przez Radę Regencyjną da posłuch.
Niezależnie od uchwały, w nocy z 30 na 31 października 1918 r. doszło w mieście do bezkrwawego przewrotu wojskowego. Żołnierze 20. pułku piechoty oraz członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej opanowali i obsadzili patrolami dworzec kolejowy, banki, pocztę, urzędy: telegraficzny, żandarmerii i policji, a na końcu starostwo. Austriacki generał, dowódca tarnowskiego garnizonu, przekazał władzę nad wojskiem pułkownikowi Kajetanowi Amirowiczowi, dowódcy 20. pułku piechoty (z Nowego Sącza), najstarszemu stopniem wojskowym oficerowi-Polakowi.
Według relacji majora Wojciecha Piaseckiego z 1921 roku, który przewrót wojskowy w Tarnowie współorganizował i prowadził, o godzinie 7.30 żandarmeria była „bez strzału” rozbrojona, a polskie dowództwo i władze cywilne – ustanowione i „sprawnie funkcjonujące”.
Historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Andrzej Chwalba mówił w wywiadzie dla PAP, że skrupulatne badania historyczne przeprowadzone przed kilku laty przez historyków tarnowskich potwierdziły wcześniejsze przypuszczenia, że to Tarnów pierwszy stał się niepodległy.
W Krakowie akcję przewrotu wojskowego, czyli przejęcia całkowitej władzy nad wojskiem przez Polaków, zakończono w ten sam dzień, czyli 31 października 1918 r. o godzinie 14.00.
Rocznicowe obchody w Tarnowie potrwają trzy dni. Tarnowianie będą mieli okazję wziąć udział w piknikach, koncertach, konferencjach naukowych, pokazach balonowych, a przebieg wydarzeń sprzed blisko 100 lat odtworzy grupa rekonstrukcyjna.
To propozycja dla możliwie szerokiego grona odbiorców. Chcemy, by świętowanie niepodległości miało jak najbardziej radosny charakter.
– zaznaczył prezydent Tarnowa Roman Ciepiela.
Zaplanowano blisko 20 różnych wydarzeń. Główne uroczystości odbędą się w poniedziałek. Tego dnia mieszkańcy będą mogli uczestniczyć w Apelu Poległych na Starym Cmentarzu oraz uroczystej mszy św. w katedrze. W trakcie uroczystej sesji Rady Miejskiej i Rady Powiatu wręczone zostaną miejskie Nagrody im. Tadeusza Tertila.
W trakcie adresowanego do wszystkich spaceru historycznego, składającego się z sześciu przystanków, jego uczestnicy będą mieli okazję poznać szczególnie ważne fakty związane z odzyskaniem niepodległości. Pochód z towarzyszącą mu muzyką będzie zatrzymywał się w mających wyjątkowe historyczne znaczenie punktach miasta, przy których przypominane będą najważniejsze fakty dotyczące tego okresu.
W Parku Strzeleckim zaplanowano pokaz grupy rekonstrukcyjnej, która przypomni jak wyglądało w Tarnowie rozbrajanie wojsk austriackich z 30 na 31 października 1918 roku. Zaplanowano tam także wspólne śpiewanie pieśni patriotycznych.
Wieczorem w teatrze utwory Chopina zagra m.in. japoński pianista Takashi Yamamoto z towarzyszeniem Orkiestry Kameralnej Filharmonii Narodowej.
Źródło: dzieje.pl, pierwsiniepodlegli.pl
