Wsparcie dla mediów Strefy Wolnego Słowa jest niezmiernie ważne! Razem ratujmy niezależne media! Wspieram TERAZ »

• 21.08.2017 16:01

Kolumny ku czci Konstytucji 3 Maja

Jednymi z bardziej poruszających poloniców na terenie dzisiejszej Białorusi są kolumny i kapliczki ku czci Konstytucji 3 maja. Ustawiano je pod koniec XVIII w. najczęściej przy traktach, brodach lub na wzgórzach. Niekiedy także w pamiątkowych miejscach bitew i potyczek po I oraz II rozbiorze. Staraniem Ambasady RP w Mińsku udało się zlokalizować i zdokumentować 17 takich obiektów. Szacuje się, że na tamtym terenie może być ich nawet 300. „Od 2015 roku, kiedy się o nich dowiedzieliśmy, prowadzimy prace nad ich skatalogowaniem; następnie będziemy zabiegać o ich restaurację” – mówi Elżbieta Iniewska z ambasady RP w Mińsku. Trwają właśnie starania o możliwość odnowienia kolumny w Leonpolu.

Magdalena Łysiak | Niezalezna.PL

ANTOPOL, rej. drohiczyński, obwód brzeski.
Kolumna otynkowana, stoi w bezpośrednim sąsiedztwie cerkwi. W okolicy znajdował się majątek rodziny Brewernów z rozległym parkiem i zabudowaniami.

$\"\"$

BENICA, rej. mołodeczański, obwód miński
Kolumna została zniszczona w 1939 r., zachowała się jedynie fotografia.

$\"\"$

BEZDZIEŻ, rej. drohiczyński, obwód brzeski
Kolumna w 2009 r. była w stanie dewastacji. Obecnie została odnowiona, otynkowana i ogrodzona.

$\"\"$

DZIATŁOWO, rej. diatłowski, obwód grodzieński
Kolumna ustanowiona na przełomie XVIII i XIX wieku w okolicy majątku Radziwiłłów oraz siedziby Ignacego Domeyko „Żybortowszczyna”. Najprawdopodobniej w celu ochrony przed zniszczeniem, został założony w miejscu ustanowienia kolumny cmentarz katolicki, na którym zachowały się nagrobki w jęz. polskim. Zwieńczenie kolumny obecnie stanowi metalowy krzyż.

$\"\"$

FASZCZEWKA, rej. szkłowski, obwód mohylewski
Kolumna znajduje się na skraju cmentarza, nie ma informacji czy zamieszczona na kolumnie figura pochodzi z tego samego okresu, czy została dodana później.

$\"\"$

GŁĘBOKIE, rej. głębocki, obwód witebski
Kolumna znajduje się na cmentarzu, została kilka lat temu odnowiona (nałożono nowy tynk), niestety ze względu na znajdujące się na jej szczycie gniazdo bocianie nie jest w najlepszym stanie. Usytuowana jest na prawym wzgórzu cmentarza, na lewym znajduje się zamknięta w 2000 r. zabytkowa kaplica.

$\"\"$

LEONPOL, rej. miorski, obwód witebski
Kolumna powstała ok. 1792 r. w majątku Jana Nikodema Łopacińskiego, posła na Sejm I Rzeczypospolitej z powiatu mścisławskiego, założyciela manufaktury tkackiej w Leonpolu, mecenasa sztuki i kolekcjonera. Jest to najbardziej ozdobna kolumna i jedna z najwyższych. Ma ponad 11 m wysokości, a jej zwieńczeniem był orzeł, patrzący ponad Dźwiną.

$\"\"$

MOGILEWCE, rej. prużański, obwód brzeski
Kolumna z cegły, jedna z dwóch kolumn w promieniu 15 km (druga w Połońsku), stan zachowania – widać ślady tynkowania, jednak konstrukcja ceglana jest całkiem odsłonięta.

$\"\"$

NOWOELNIA, rej. diatłowski, obwód grodzieński
Ruiny kolumny 300 m na zachód od cerkwi, niedaleko mostu przez rzekę Mołczadź.

$\"\"$

PESKI, rej. mostowski, obwód grodzieński
Kolumna znajduje się na cmentarzu katolickim, bryła przypomina kolumnę w Bezdzieży.

$\"\"$

PETRIKÓW, rej. petrikowski, obwód homelski
Na cmentarzu katolickim stoją dwie kolumny – jedna zachowana całkowicie, druga jedynie w połowie w dolnej części.

$\"\"$

POŁOŃSK, rej. prużański, obwód brzeski
Kolumna z cegły, jedna z dwóch kolumn w promieniu 15 km (druga w Mogilewcach). Wg niepotwierdzonych informacji obie kolumny zostały przez ludność miejscową nazwane „kolumnami powstańców styczniowych” i przez długie lata funkcjonowały w świadomości lokalnej jako polskie miejsca pamięci, związane z oddziałem kobryńskim Romualda Traugutta.

$\"\"$

SKOKI, rej. brzeski, obwód brzeski
Kolumna znajduje się 1 km od wsi Skoki, nazywana była przez miejscową ludność Kolumną św. Rafała. Niedaleko znajduje się majątek, w którym urodzili się m.in. pisarz Julian Ursyn Niemcewicz oraz Jan Ursyn Niemcewicz, pierwszy za czasów II Rzeczypospolitej prezydent Brześcia Litewskiego. (Foto z 2005 r. Andrzej Dybowskij)

$\"\"$

WISTYCZE, rej. brzeski, obwód brzeski
Kolumna znajduje się na terenie dawnego majątku Pawła Jagmina, od 1794 r. marszałka szlachty kobryńskiej, jednego z administratorów dóbr królewskich Ekonomii Brzeskiej w latach 1785–1795. Kolumnę wzniesiono ok. 1795-6 r. na cześć Konstytucji 3 maja i była to ze strony Jagmina jawna deklaracja polityczna, gdyż Wistycze, wcześniej należące do województwa brzesko-litewskiego Rzeczypospolitej, na skutek rozbioru znalazły się na terenie guberni mińskiej Imperium Rosyjskiego.

$\"\"$

SZNIPKI, rej. szczuczyński, obwód grodzieński
Kolumna w złym stanie zachowania, z ubytkami, obciążona gniazdem ptasim, bez otynkowania.

$\"\"$

ŻURMUNY, rej. lidzki, obwód grodzieński
Kolumna znajduje się w dawnym majątku Radziwiłłów, zwana przez miejscowych Kolumną Jana Chrzciciela, ze znacznymi ubytkami i bez zwieńczenia.

$\"\"$