Kurier AK Zbigniew Ryś „Fantom” – 108 razy pokonał trasę Warszawa-Budapeszt

Zbigniew Ryś po maturze w 1933 r. wstąpił jako ochotnik do wojska. Służył w 4 Pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie i w 1 Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu. Wiadomo, że podczas powodzi stulecia w 1934 r. uratował w Nowym Sączu około 60 osób, otrzymał potem od władz „Medal za Ratowanie Ginących”. Względy finansowe spowodowały, że przerwał studia prawnicze i wstąpił do Straży Granicznej. Wysłano go na placówkę w Bieszczady. We wrześniu 1939 r. walczył wraz ze swymi kolegami z SG. Najpierw został wzięty do niewoli sowieckiej, a gdy uciekł trafił w ręce Niemców. Znów uciekł i wrócił do Nowego Sącza.

Fot. Piotr Koziarz/Muzeum AK
 

Na początku wojny spontanicznie wspierał osoby przedzierające się na Węgry, a po wstąpieniu do  ZWZ organizował kurierską sieć łączności. W 1941 r. sam rozpoczął działalność kurierską. Był twórcą przejść sztafetowych, wytyczył wiele nowych tras kurierskich, głównie na szlaku Spisz-Budapeszt. W 1942 r. przydzielony został do budapesztańskiej Bazy „Romek”, a w 1944 r. został szefem jej komórki łączności. Nawet po zajęciu Węgier przez Niemców Baza nie przerwała działalności.
Po rozwiązaniu AK zakończył udział w konspiracji. Do Polski na stałe powrócił wiosną 1945 r. W październiku 1945 r. został studentem Wydziału Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego. Przypadkowo aresztowany w Krakowie, został przewieziony do aresztu na Rakowieckiej w Warszawie. Zwolniono go po 8 miesiącach. 

Fot. Piotr Koziarz/Muzeum AK
 

Wśród przekazanych pamiątek jest m.in. fałszywy paszport z 1944 r., legitymacja w języku węgierskim wystawiona na nazwisko Klovacs Mihaly oraz prawo jazdy. Wszystkie te dokumenty pomagały Zbigniewowi Rysiowi w jego pracy kurierskiej. Oprócz nich w gablocie zainstalowanej na wystawie stałej znalazły się odznaczenia m.in. miniatura srebrnego Krzyża Virtuti Militari V klasy, Krzyż Walecznych, Krzyż Partyzancki, przedmioty osobiste – dysk lekkoatletyczny, budzik z dedykacją, ryngraf z wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, modlitewnik.
 

 

Źródło: muzeum-ak.pl

#kurier #AK #Budapeszt #wystawa #Muzeum AK