Kwas foliowy – dlaczego jest tak ważny?

Kwas foliowy – co to jest?

Kwas foliowy, witamina B9, to niezbędna i rozpuszczalna w wodzie witamina, naturalnie obecna w żywności. Kwas foliowy bierze udział w ważnych procesach metabolicznych, a jego niedobór prowadzi do szeregu negatywnych skutków zdrowotnych, jak anemia megaloblastyczna, zwiększone ryzyko chorób serca, niektórych nowotworów i przede wszystkim wad wrodzonych u niemowląt. Kwas foliowy, podobnie jak inne witaminy z grupy B, pełni szereg istotnych funkcji w organizmie. Warto pamiętać, że nie jest to składnik istotny jedynie w diecie przyszłej mamy, ale ważny dla każdego.

Kwas foliowy – na co wpływa?

Na co wpływa witamina B9 i w jakich procesach bierze udział?

• synteza DNA - kwas foliowy bierze udział w syntezie nukleotydów wykorzystywanych w produkcji DNA, czyli matrycy dla wzrostu i funkcjonowania wszystkich komórek oraz tkanek w organizmie; 
• niedokrwistość - niedobór witaminy B9 we krwi prowadzi do rozwoju niedokrwistości spowodowanej zaburzeniami dojrzewania czerwonych krwinek;
• cukrzyca - kwas foliowy może pomóc poprawić kontrolę poziomu cukru we krwi, poprawić funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, zmniejszyć insulinooporność u osób z cukrzycą;
• płodność – odpowiednia ilość kwasu foliowego u kobiet zmniejsza ryzyko wad wrodzonych u niemowląt. Kwas foliowy dla mężczyzn jest także istotny, poprawiając jakość nasienia;
• stany zapalne - suplementacja kwasem foliowym zmniejsza markery stanu zapalnego;
• zmniejszenie skutków ubocznych leków – kwas foliowy może pomóc zmniejszyć działanie niepożądane niektórych leków, jak metotreksatu, leku immunosupresyjnego stosowanego w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów, łuszczycy i niektórych nowotworów;
• choroby serca - stosowanie kwasu foliowego może korzystnie wpływać na pracę serca, a także przyczynia się do zmniejszenia ryzyka rozwoju różnorodnych schorzeń tego narządu;
• prawidłowa praca mózgu - niski poziom kwasu foliowego we krwi związany jest z osłabieniem pracy mózgu i zwiększonym ryzykiem demencji. 

Zalecane dzienne spożycie witaminy B9

Dzienne zapotrzebowanie na kwas foliowy zależy głównie od wieku. Dla dzieci rekomenduje się dawki 200-300 µg na dobę, już dla młodzieży i dorosłych 400 µg na dobę. Kobiety ciężarne i karmiące powinny stosować 400-800 µg na dobę.

Szczególnie narażone na niedobory kwasu foliowego są osoby:

• palące papierosy,
• nadużywające alkoholu,
• kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną,
• często korzystające z solarium,
• kobiety w ciąży,
• niemowlęta, szczególnie noworodki z niską masą urodzeniową,
• nastolatki w okresie dojrzewania,
• w podeszłym wieku,
• stosujące leki przeciwpadaczkowe,
• chorujące na schorzenia układu pokarmowego,
• o ubogiej diecie i cierpiące na niedobór witaminy C i żelaza.

Niedobór kwasu foliowego – objawy 

Objawy niedobory kwasu foliowego to:

• zaburzenia mowy i wzroku,
• mrowienie oraz drętwienie rąk i nóg,
• zaburzenia pamięci i problemy z koncentracją,
• pogorszenie nastroju, stany depresyjne lub psychotyczne,
• niestabilność chodu,
• bladością,
• owrzodzeniami w jamie ustnej,
• przebarwieniami płytki paznokciowej,
• osłabieniem i zmęczeniem,
• bólami głowy,
• skróceniem oddechu.

Powyższe objawy mają także związek z rozwojem niedokrwistości megaloblastycznej. Ten rodzaj anemii najczęściej związana z niedoborem aktywnej formy kwasu foliowego we krwi.

Kwas foliowy a ciąża

Kwas foliowy pełni ważną rolę we wzroście i rozwoju płodu, wpływając między innymi na prawidłowy podział komórkowy oraz wzrost tkanek. Optymalny poziom kwasu foliowego jest istotny zarówno przed ciążą, jak i w trakcie jej trwania.

Odpowiednia suplementacja kwasem foliowym przed ciążą i w trakcie znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej, w tym rozszczepu kręgosłupa i bezmózgowia. Ponadto jej odpowiednie stężenie poprawia rozwój neurologiczny i funkcję mózgu u dziecka.

Kwas foliowy jest także ważny dla zdrowia matki. Suplementacja znacznie zmniejsza ryzyko powikłań związanych z ciążą, w tym stanu przedrzucawkowego. Ponadto jej wysoki poziom u matki wiąże się ze znacznie zmniejszonym ryzykiem przedwczesnego porodu.

Biorąc pod uwagę znaczenie kwasu foliowego dla zdrowia matki i płodu zaleca się wszystkie kobiety planujące ciążę uzupełniały codziennie 400-800 mcg kwasu foliowego.

Kwas foliowy a poziom homocysteiny

Kwas foliowy, podobno jak inne witaminy z grupy B, wpływa na poziom homocysteiny. Niedobór kwasu foliowego będzie wpływać na większe stężenia homocysteiny we krwi. 

Podwyższone stężenie homocysteiny często towarzyszy chorobom serca, zawałom, wylewom i zakrzepom żylnym. Aminokwas ten albowiem może ułatwiać utlenianie „złego” cholesterolu, który ma większy wpływ na powstawanie zmian miażdżycowych. Ponadto homocysteina przyśpiesza rozwój miażdżycy, uszkadzając naczynia krwionośne.

Źródła wiataminy B9 - gdzie znajdziemy foliany w pożywieniu?

Najlepsze źródła folianów pochodzące z pożywienia to przede wszystkim świeże warzywa, spożywane na surowo. Produkty bogate w ten składnik to:

• drożdże,
• szpinak,
• biała fasola,
• korzeń i liście pietruszki,
• żółtko jaja kurzego,
• groch,
• brukselka,
• brokuły,
• jarmuż,
• awokado,
• szparagi.

 

Źródło: medonet.pl, niezalezna.pl