„I otworzyło się niebo…” Historia ratowania przez Polaków świątyni we Lwowie

Autor wspomnianej iluzjonistycznej pracy Franciszek Eckstein urodził się na Morawach w 1689 r. Malarz mieszkał w Brnie, zaś kształcił się w Rzymie i Pradze. Praca w świątyni we Lwowie (zbudowanej w latach 1610–1635 według projektu włoskiego architekta, jezuity Giacoma Briana) stała się dla malarza ostatnim dziełem w życiu, bowiem zmarł nie dokończywszy jej w 1741 r. Po czym prace nad freskami doprowadził do logistycznego zakończenia jego syn Sebastian Eckstein.

Centralną rolę w kompozycji, umieszczonej na sklepieniu w prezbiterium, zajmuje św. Paweł jako apostoł narodów. Poniżej ukazano alegorie czterech kontynentów, zgrupowanych wokół globu ziemskiego. Dekoracja nawy głównej przedstawia trzy samodzielne kompozycje figuralne: św. Piotra, głoszącego w świątyni Ewangelię; Chrystusa, przekazującego św. Piotrowi klucze do Królestwa Niebieskiego, w otoczeniu adorujących aniołów i cnót teologicznych; oraz scena uzdrowienia chorego przez św. Piotra.

Świątynia była remontowana w czasach międzywojnia, jednak została zdesakralizowana i zaniedbana w czasach okupacji sowieckiej. W 1959 r. w budynku umieszczono magazyn lwowskiej im. Wasyla Stefanyka, która przejęła m.in. zbiory Ossolineum, instytucji, która miała gromadzić rękopisy i muzealia, prowadzić działalność naukową i wydawniczą oraz wspierać młodych uczonych.

Dawny kościół został przekazany Cerkwi greckokatolickiej jako cerkiew garnizonowa w 2011 r. Po roku pracownicy Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie rozpoczęli proces ratowania zabytku. Zorganizowano międzynarodowy, interdyscyplinarny zespół złożony z przedstawicieli kilku instytucji i niezależnych specjalistów z Polski, Ukrainy oraz Włoch. Prace przy sklepieniu nad prezbiterium zostały sfinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego i miejscową parafię. W 2018 r. w organizację prac konserwatorskich włączył się Instytut Polonia. Do końca 2021 r. sfinansowano i wykonano pełną konserwację malowideł o powierzchni ok. 1300 m 2 na sklepieniu nawy głównej.

🤝 Wystawę @Polonika_pl „I otworzyło się niebo” pod honorowym patronatem @kultura_gov_pl i @UKRinPL można obejrzeć w Stajniach Kubickiego można obejrzeć do 28 czerwca br. pic.twitter.com/phK187ruKZ

— Olga Alehno (@OlgaAlehno) April 27, 2023

Teraz więcej o pracach nad ratowaniem świętych, jak również jej efektach można dowiedzieć się odwiedzając wystawę „I otworzyło się niebo…”, na którą zapraszają Instytut Polonika oraz Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. Ekspozycja znajduje się w otwartych po długim czasie renowacji i konserwacji Stajniach Kubickiego i pozostanie tam do 28 czerwca br. Zwiedzanie jej jest bezpłatne i dostępne w trzech językach – polskim, ukraińskim, oraz angielskim.

Na wystawie można zobaczyć wielkoformatowe wydruki fresków pokazujące etapy sprzed, w trakcie i po konserwacji. Dodatkowym atrakcyjnym elementem ekspozycji jest zabawna animacja imitująca oglądanie fresków na sklepieniu świątyni oraz wirtualny film VR, pozwalający bezpiecznie przenieść się do Lwowa.

- Mam nadzieję, że dzięki tej wystawie uda się przybliżyć mało znaną historię tego miejsca związanego m.in. ze znakomitymi rodami Sieniawskich, Jabłonowskich i Dzieduszyckich. Nie sposób dziś nie wspomnieć bez emocji, że we lwowskiej cerkwi garnizonowej – historycznym kościele jezuitów – niemal co dzień odbywają się pogrzeby żołnierzy Sił Zbrojnych Ukrainy, poległych w obronie swojej ojczyzny i całej Europy przed moskiewskim barbarzyństwem, a dla Bohaterów Ukrainy „otwiera się niebo”

– podkreśliła dyrektor Dorota Janiszewska-Jakubiak.

#I otworzyło się niebo #Polonika #Ukraina #Lwów