Przedwojenny olsztyński budynek sławnego architekta
Dom Mendelsohna, zwany też Bet Tahara, to dawny żydowski dom przedpogrzebowy w Olsztynie. Budynek jest wyjątkowo cennym zabytkiem na mapie miasta, ponieważ zaprojektował go światowej sławy architekt, urodzony w przedwojennym Olsztynie (wówczas Allenstein) Erich Mendelsohn. W niepozornym z zewnątrz budynku architekt zaprojektował sklepienie jednej z sal w kształcie piramidy, a ściany i sufity zwieńczył kolorowymi, symbolicznymi malowidłami.
Dziś Bet Tahara to jeden z niewielu pożydowskich zabytków w mieście. Od kilku lat regularnie odbywają się w tym miejscu imprezy kulturalne – spotkania autorskie, warsztaty plastyczne, koncerty muzyki alternatywnej i tradycyjnej. Ale wcześniej przez wiele lat budynek popadał w ruinę, przed 12 laty jego gruntowny remont i konserwację przeprowadziła olsztyńska Borussia. Odkryto wówczas unikalną, piramidalną kopułę – w PRL-u w budynku mieściło się Archiwum Państwowe, wówczas kopułę przerobiono na stryszek, zbudowano m.in. wtórny strop i składowano tam akta.
Jak poinformowała Ewa Romanowska z Borussi, kopuła wymaga konserwacji ponieważ przed 12 laty - gdy ją odsłonięto i odkryto jej malowidła, w budynku panowały zupełnie inne warunki, niż obecnie. Było tam zimno, teraz budynek jest regularnie ogrzewany. Kopuła jest drewniana, więc stale o nią musimy dbać - podkreśliła.
Budynek Bet Tahara leży przy ul. Zyndrama z Maszkowic, niedaleko olsztyńskiej Starówki.
Erich Mendelsohn (1887–1953), wybitny niemiecki architekt żydowskiego pochodzenia, to jeden z najsłynniejszych olsztynian. Światową sławę zyskał jako wybitny twórca budowli ekspresjonistycznych m.in. Wieża Einsteina w Poczdamie, dom tekstylny w Gliwicach, fabryka kapeluszy Luckenwalde, domy towarowe Schocken w Norymberdze i Stuttgarcie, Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie, budowle sakralne w Stanach Zjednoczonych.W rodzinnym mieście architekta zachowała się jego pierwsza realizacja: „Bet Tahara”, dawny dom przedpogrzebowy oraz dom ogrodnika, znajdujące się przy cmentarzu żydowskim. Było to jedno z pierwszych zleceń, które otrzymał i zrealizował Mendelsohn, wtedy jeszcze początkujący student architektury na Politechnice w Monachium. Budynek został wzniesiony przez gminę żydowską w latach 1911–1913 i jest pierwszym, a zarazem jedynym dziełem architektonicznym, które Mendelsohn stworzył w rodzinnym mieście.
Źródło: borussia.pl, dzieje.pl
