W ostatnich latach znacznie wzrosła świadomość Polaków dotycząca ryzyka zachorowania na czerniaka. Nadal jednak nie zawsze przestrzegamy zaleceń ograniczających groźbę tego nowotworu. Niezależnie jednak od rodzaju nowotworu, także tutaj obowiązuje żelazna reguła: Im szybciej zostanie postawiona diagnoza i rozpoczęte leczenie, tym szanse na wyleczenie są większe.
W Polsce co roku wykrywa się około 50 tys. różnego typu nowotworów skóry, które często nie są groźne, ale 6 proc. z nich to wyjątkowo niebezpieczne czerniaki. Najważniejsza jest profilaktyka, czyli uniknięcia nadmiernego opalania się i stosowanie kremów ochronnych. W razie zachorowania decydujące znaczenie ma wczesne rozpoznanie choroby i jak najszybsze rozpoczęcie leczenia.
„Osoby w średnim wieku choć mają większą wiedzę, to jednak nie stosują się do zaleceń chroniących przed czerniakiem. Ludzie w wieku 25-34 lat częściej noszą nakrycia głowy, używają okularów przeciwsłonecznych oraz stosują kremy z filtrem UV niż osoby w wieku 45-60 lat. Świadomość i wiedza Polaków nie zawsze idzie w parze z ich zachowaniem i postawami zdrowotnymi”
- wynika z badania ARC Rynek i Opinia, którego wyniki opublikowano w lipcu 2020 roku.
Zatem: czym jest czerniak skóry? To nowotwór złośliwy melanocytów – stanowi 2% ogółu zachorowań na nowotwory w Polsce, choć z roku na rok zachorowalność na raka skóry rośnie o ok. 10 proc. rdr. Mając podstawową wiedzę na temat objawy czerniaka, możliwa jest natychmiastowa aktywność onkologa. Jak diagnozować raka, to tylko we wczesnym stadium.
Czerniaki skóry to złośliwe nowotwory wywodzące się z neuroektodermalnych komórek melanocytarnych. Najczęstszą postacią są czerniaki skóry, inne formy obejmują czerniaki gałki ocznej, błon śluzowych lub czerniaki z nieznanego ogniska pierwotnego.
W opinii publicznej funkcjonuje błędna nazwa potoczna – rak skóry. Czerniak nim nie jest sensu stricte, wszak jest nowotworem złośliwym pochodzenia nienabłonkowego.
Wśród przyczyn środowiskowych wymienić należy promieniowanie nadfioletowe światła słonecznego.
Nie bez znaczenia jest w przypadku czerniaka skóry genetyka - mutacje występujące w chromosomach 1, 6, 7, 9, 10. Czerniak profilaktyka – zaleca się zminimalizowania ekspozycji na słońce – szczególnie w lecie – w godzinach od 10.00 do 14.00.
Jak rozpoznać pierwsze sygnały? Wracając do ekspozycji na słońce, najwięcej przypadków zachorowania na czerniaka skóry lekarze odnotowują wczesną jesienią. To czas, w którym czerniak jest diagnozowany u osób, które przesadziły z opalaniem kilka miesięcy wstecz.
Jeśli mamy obawy co do czerniaka, zwróćmy uwagę na wszelkie niepokojące objawy dotyczące szczególnie stref barwnikowych, niekoniecznie ciemnych, również niebieskich, sinych, czarnych, a nawet bezbarwnych.
Jakie jeszcze są objawy czerniaka? To między innymi: owrzodzenie, krwawienie, zaczerwienienie, świąd, asymetria wzrostu, obwódka wokół znamienia.
Zdarza się, że przypadki czerniaka skóry są związane z już istniejącymi przerzutami.
Należy przywiązać szczególną wagę do wszelkich zmian skórnych. Symptomy czerniaka występują w postaci guza o różnym zabarwieniu (od ciemnowiśniowego do czarnego lub jako postać pozbawiona barwnika), nieregularnym kształcie z nierównymi brzegami, niejednorodną grubością, asymetrią i możliwymi owrzodzeniami.
Jak jeszcze można o zadbać o swój organizm? Zaleca się badanie skóry całego ciała. Tu warto zorientować się w kierunku badań: dermatoskopia oraz wideodermatoskopia.
Jeśli na ciele występuje duża liczba znamiom, dobrym pomysłem będzie zbieranie cyklicznie wykonywanych zdjęć.