Dlaczego jelenie i łosie zrzucają poroże?
Spotkanie łysych byków jelenia albo łosia to wiosenna atrakcja. Właśnie w marcu zrzucają swe poroża. Stare i mocne, ze względu na wielkość i ciężar bagażu na głowie, robią to wcześniej niż młode. Czasem już w lutym, ale głównie w marcu. Byk bez poroża czuje się nieswojo i znika w najciemniejszych zakątkach lasu.
Rogi wyrastają raz i przez całe życie pozostają na swoim miejscu, poza tym są puste w środku i występują najczęściej u zwierząt hodowlanych, na przykład krów. Poroże jelenia natomiast wyrasta co roku, po kilku miesiącach jest zrzucane (stare osobniki pozbywają się go już pod koniec lutego, młode na przełomie maja i czerwca). Składa się z jednolitej tkanki łącznej, która z biegiem czasu kostnieje, a występuje u jeleni czy reniferów. Wreszcie różnica najprostsza, widoczna na pierwszy rzut oka – poroże jest rozgałęzione rogi – nie. Dwa rozgałęzienia to widłak, trzy – szóstak, cztery – ósmak, pięć – dziesiątak i tak dalej.
Zrzutami nazywamy poroże zrzucane co roku przez zwierzęta jeleniowate - jelenie, sarny i łosie. Znalezione zrzuty należą do znalazcy, o ile zostały znalezione na terenie lasu gospodarczego. Pamiętajmy o zakazie wstępu na tereny rezerwatów przyrody czy upraw leśnych do 4 metrów wysokości oraz innych miejsc objętych zakazami wstępu (reguluje to ustawa o lasach).
Poroże to twardy, kostny twór wyrastający z tzw. możdzenia (lub nasady) umiejscowionego na kościach czołowych. W czasie wzrostu poroże pokrywa scypuł, stanowiący cienką, ochronną warstwę skórną pokrytą delikatną sierścią. Scypuł jest ścierany o pnie drzew przed rykowiskiem, wypadającym we wrześniu. Już pozbawione scypułu poroże pełni wówczas rolę reprezentacyjną, gdyż jelenie byki, demonstrując swoją siłę i możliwości reprodukcyjne, walczą między sobą o harem łań.
Rzadko dochodzi jednak do walki, gdyż odgłos wydawany przez byki oraz wielkość ich poroża wystarcza do pokojowego rozstrzygnięcia sporów. Byki młodsze, niedoświadczone, o mniej imponującym głosie i mniejszym porożu, na widok silniejszego samca ustępują mu pola.
Po okresie rykowiska poroże w zasadzie nie jest jeleniowi już potrzebne i późną zimą zostaje zrzucone. Rany na możdzeniu szybko się goją, a na miejscu zrzuconego poroża byk nakłada nowe. To niezwykłe, że w ciągu kilku miesięcy poroże osiąga czasem imponujące rozmiary - poroże to najszybciej rosnąca tkanka występująca u zwierząt i rośnie z prędkością 1,5 cm na dobę! Okres zrucania poroża jest zależny od wieku byka. Im starszy byk, tym wcześniej je zrzuca, i tym bardziej ma imponujące poroże. Jedna tyka może ważyć ponad 5 kilogramów!
Okres od końca lutego do maja czy nawet czerwca, nazywany jest czasem poszukiwaczy poroży. Wtedy bowiem zwierzyna płowa zrzuca poroże, a zainteresowani mogą je zbierać.
Wyszukiwanie zrzutów to swego rodzaju hobby, podobnie jak kolekcjonowanie znaczków, jako że poroża mogą mieć różną ilość odnóg, to każdy okaz ma w sobie coś wyjątkowego. Wiele osób uczyniło z tego formę zarobku, ze zrzutów wytwarza się bowiem ozdoby (wieszaki, żyrandole) i przedmioty powszechnego użytku (uchwyty do noży). Na koniec pozostaje kwestia estetyczna – czyż dobrze zachowane poroże nie nada wnętrzu specyficznego klimatu?
W szukaniu może przydatne się okazać obserwowanie zwierzyny, poznawanie miejsc, w których lubi przebywać (zarówno w dzień, jak i w nocy), bo od nich właśnie dobrze zacząć nasze poszukiwania. Należy jednak pamiętać, aby podczas obserwacji nie płoszyć zwierząt.
Nie tylko las jest miejscem, w którym warto się rozejrzeć, poszukując porzuconych poroży, potencjalnych trofeów można szukać także na polach i ścierniskach, gdzie zwierzyna często żeruje. Należy wypatrywać w miejscach dokarmiania – przy paśnikach i nęciskach, w marcu dobrze rozszerzyć obszar zainteresowania do pól, polan i ściernisk, zaś w kwietniu poroża można znaleźć niemal w każdej części lasu, a bywa, że i na drodze.
Jeżeli przeszukujemy duży, płaski obszar, warto poruszać się na rowerze w ten sposób oszczędzimy sporo czasu i sprawdzimy więcej potencjalnych miejsc zrzutu. Wadą takiego sposobu poszukiwań jest niemożliwość dotarcia do zadrzewionych miejsc, krzaków i zarośli.
Na czas poszukiwań (ale nie tylko!) dobrze jest zaopatrzyć się w lornetkę, która pozwoli z większej odległości ocenić, z czym mamy do czynienia. Może się przecież okazać, że coś, co z daleka wyglądało jak poroże, jest zwykłą gałęzią albo jeszcze czymś innym.
Posiadasz informacje o zwierzynie, znasz miejsca jej pobytu, zwyczaje? Świetnie! Teraz tylko wystarczy z tej wiedzy skorzystać. Nie posiadasz jej? Nic nie stoi na przeszkodzie, by ją zdobyć i wykorzystać w przyszłości.
Udając się na poszukiwania warto zabrać ze sobą drugą osobę (albo kilka). W ten sposób można przeszukać znacznie większy obszar.
Źródło: niezalezna.pl
