Przyroda na wyciągnięcie ręki: Co wiesz o... dudku?
Dudek to średniej wielkości ptak wędrowny. Wyróżnia się gliniastopomarańczowym ubarwieniem z czarno-biało pręgowanym grzbietem i skrzydłami oraz czarnym ogonem z białą przepaską. Na głowie ma długi ruchliwy czub z czarno zakończonych piór. Młode dudki w gnieździe, by przegonić intruza posługują się niezwykłą bronią w postaci cuchnącej cieczy wystrzykiwanej w kierunku wroga.
W Polsce można go spotkać niemal na całym niżu, na terenach o wysokości do 600 m n.p.m. Liczniej występuje w centralnej i wschodniej Polsce, zwłaszcza w dolinach większych rzek (Wisły, Bugu, Narwi czy Pilicy). W zachodniej części kraju jest mniej liczny, najczęściej występuje w dolinach Warty, Noteci i Odry. Bardzo nieliczny jest natomiast na Pomorzu i Mazurach (lokalnie liczniejszy, np. w Borach Tucholskich). Ptak wybiera naturalne doliny rzek i krajobraz rolniczy. Lęgnie się na pastwiskach i łąkach z pojedynczo rosnącymi drzewami z dziuplami, gdzie może wydać na świat potomstwo. Preferuje miejsca, gdzie wypasane jest bydło, gdyż na otwartych przestrzeniach zbiera pokarm. Preferuje tereny suche i ciepłe porastane przez niską roślinność i z sypkim podłożem. Unika zwartych lasów.
Samica jest jedynie nieco mniejsza od samca i ma bardziej stonowane barwy. Rozpoznanie płci możliwe jest jednak tylko z bliska. Na głowie charakterystyczny, rozkładany wachlarzowato w okresie godowym, w sytuacjach zagrożenia i przy odlocie lub lądowaniu, rdzawy, ruchomy dwurzędowy czub (złożony do tyłu wygląda jak młotek).
Dudek dorównuje wielkością turkawce i jest nieco większy od szpaka. Ptak jest łatwo rozpoznawalny, zwłaszcza w locie, bo jako jedyny europejski ptak łączy w upierzeniu rdzawą, czarną i białą barwę. Zaskoczony obecnością człowieka dudek nie odlatuje zawsze od razu. Czasem nieruchomieje w pozie, w której upodabnia się do barwnej jaszczurki. Dzięki swemu upierzeniu w czasie żerowania zlewa się z otoczeniem.
Ma lot falisty, szybki, pozornie niezdarny jak u motyli czy nietoperzy, ale bardzo zwrotny. Lata nisko nad ziemią. Spotkać można go z rozłożonymi skrzydłami w trakcie wygrzewania się na słońcu. Nie zawsze łatwo zauważyć go w terenie, choć nie jest to ptak płochliwy i najczęściej przebywa na otwartych przestrzeniach, gdzie siada na wyżej położonych obiektach.
Jego pożywienie stanowią drobne bezkręgowce, przede wszystkim owady i ich larwy oraz poczwarki wyciągane długim dziobem z ziemi i z odchodów bydła. Są to między innymi turkuć podjadek, pasikonik, chrabąszcze, mrówki, muchy, ślimaki, dżdżownice i motyle, ale i żaby oraz jaszczurki. Wyjątkowo może zjadać miękkie, drobne owoce i nasiona.
Żeruje spokojnie, chodząc po gołej, piaszczystej lub nisko porośniętej ziemi i dziobiąc w glebie. Owad, schwytany na ziemi lub na roślinie za pomocą zakrzywionego dzioba, jest miażdżony, następnie podrzucany w górę, łapany do gardła i łykany. W okresie lęgowym dudki zdobywają pokarm w promieniu do 2 km od gniazda.
W Polsce ptak jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.
Źródło: niezalezna.pl
