500 relacji o okupacji niemieckiej Radomia i okolic trafiło do bazy „Zapisy Terroru”
W październiku przypada 75. rocznica wydarzeń, które wstrząsnęły okupowanym przez Niemców Radomiem. W 1942 roku, po starciu oddziału Armii Krajowej z patrolem żandarmerii na stacji kolejowej w Rożkach, w różnych częściach miasta Niemcy przeprowadzili szereg publicznych egzekucji odwetowych. Zginęło wówczas kilkadziesiąt osób, w tym wielu pracowników radomskiej Fabryki Broni. Z tego powodu Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego 9 października zaprezentował w Radomiu swój główny projekt – „Zapisy terroru”.
„Zapisy terroru” to internetowa, polsko-angielska baza świadectw, zawierająca relacje obywateli polskich, którzy podczas II wojny światowej doświadczyli cierpienia ze strony dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego.
Pełni ona istotną rolę w procesie przywracania pamięci o miejscach i ludziach, dotkniętych zbrodniami totalitaryzmów.
– powiedziała wiceminister prof. Magdalena Gawin. Podkreśliła, że to jest jednocześnie szansa „na odkrycie wojennych losów swoich bliskich i lokalnej wspólnoty”. Radom jest drugim miastem, po Kielcach, do którego Ośrodek dociera z „Zapisami Terroru”.
W portalu ZapisyTerroru.pl udostępniono 500 świadectw, dotyczących Radomia i dystryktu radomskiego. Obok zeznań o wydarzeniach z października 1942 roku, są wśród nich relacje o masowych egzekucjach na Firleju, życiu w radomskim getcie, brutalnych przesłuchaniach w siedzibie Gestapo przy ul. Kościuszki oraz pacyfikacjach okolicznych miejscowości, m.in. Karolina i Zwolenia. Obywatele polscy składali zeznania po wojnie przed Główną Komisją Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce. Wyłania się z nich poruszający obraz okupacji niemieckiej na ziemi radomskiej, złożony z indywidualnych historii ofiar i świadków nazistowskiego terroru.
Wszyscy mieszkańcy Radomia znaleźli w swoich skrzynkach pocztowych historyczne widokówki wraz z zaproszeniem, aby w portalu ZapisyTerroru.pl zapoznali się z jedną indywidualną historią z czasów wojny. Za pośrednictwem Harcerskiej Poczty Rowerowej, która działa na terenie miasta, można także nadać historyczne pocztówki do swoich bliskich i przyjaciół. W dwóch punktach miasta (przed „Łaźnią” przy ul. Żeromskiego 56 i przy pl. Konstytucji 3 Maja) radomianie nadają wyjątkowe pocztówki, mogą dzielić się ze swoimi bliskimi i przyjaciółmi pamięcią o historii miasta. Pocztówki zostaną dostarczone rowerami przez harcerzy ze Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej oraz Związku Harcerstwa Polskiego.
Prezentację projektu „Zapisy Terroru” poprzedziło spotkanie z młodzieżą i nauczycielami z radomskich szkół średnich. Dla uczniów Ośrodek przygotował grę miejską, odwołującą się do wydarzeń z października 1942 roku. Nauczyciele wzięli udział w warsztatach poświęconych wykorzystaniu portalu ZapisyTerroru.pl w ich codziennej pracy.
Źródło: OBNT im. Witolda Pileckiego, MKiDN
