Zbrodnie Wehrmachtu na żołnierzach Wojska Polskiego
1 września 1939 roku o godz. 4.45 Niemcy dokonały zbrojnej napaści na Polskę, rozpoczynając tym samym II wojnę światową. W trakcie działań wojennych oraz po ich zakończeniu armia niemiecka w sposób rażący łamała przyjęte reguły prawa międzynarodowego nie tylko wobec ludności cywilnej, ale również wobec jeńców wojennych, których chroniły międzynarodowe konwencje. Niemiecka armia lądowa dopuściła się ogromnej liczby zbrodni wojennych popełnionych na żołnierzach Wojska Polskiego. Walki w Polsce stały się dla Wehrmachtu pewnego rodzaju poligonem doświadczalnym w zakresie użycia przemocy wobec nieprzyjaciela.
Każdego dnia walk w trakcie niemieckiej inwazji na Polskę dochodziło do zbrodni na jeńcach wojennych. Byli oni rozstrzeliwani na polu walki, miały również miejsce przypadki dobijania rannych żołnierzy i nieudzielenia im pomocy medycznej. Do licznych zbrodni dochodziło również na kolejnych etapach niewoli: w trakcie transportu, w punktach zbornych, w obozach przejściowych (Durchgangslager), tymczasowych obozach jenieckich (Gefangenenlager) oraz w stałych obozach jenieckich – stalagach i oflagach.
W wyniku najnowszych ustaleń wiadomo, że w okresie od września do grudnia 1939 roku doszło do 763 przypadków zbrodni, w których zamordowanych zostało co najmniej 1725 jeńców.
Największa zbrodnia wojenna na polu walki została popełniona przez Niemców w Zakroczymiu 28 września 1939 roku, zaś najwięcej przypadków zbrodni miało miejsce w trakcie bitwy nad Bzurą – największej bitwy kampanii polskiej. Z kolei do najkrwawszych incydentów w punktach zbornych jeńców doszło w Serocku (4 września 1939) i Zambrowie (13/14 września 1939), natomiast największa egzekucja jeńców wojennych w oparciu o wyrok sądu doraźnego miała miejsce w Boryszewie 22 września 1939 roku, gdzie zamordowano 50 żołnierzy Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej. Zbrodniczy charakter miało również stworzenie warunków bytowych – żywieniowych i sanitarnych, bezpośrednio zagrażających życiu jeńców wojennych na każdym z etapów niewoli.
Leon Paszkowski pisał o rewidowaniu grupy jeńców w Pilaszkowie w dniu 12 września 1939 roku przez żołnierzy z pułku LAH. Odebrane jeńcom dokumenty i przedmioty osobiste (m.in. zdjęcia) spalili w ich obecności.
Staliśmy w szeregu, spoglądając na dymiące jeszcze popioły. Podoficer SS zaczął ponownie przechodzić wolno przed frontem. Zatrzymał się. Wyciągnął komuś zza koszuli krzyżyk. Zerwał go, opluł i podeptał buciorami. Nie byłem nigdy bardzo religijny, ale widok ten poruszył mnie do głębi...
Najgorzej traktowaną grupą żołnierzy Wojska Polskiego, którzy trafili do niemieckiej niewoli byli Żydzi. W obozach byli separowani od pozostałych jeńców, stosowano również wobec nich różnego rodzaju szykany w postaci angażu do najcięższych prac lub kary dyscyplinarne.
Biorąc pod uwagę liczne relacje i zeznania, w których mowa jest o zmarłych w punktach zbornych i obozach oraz w trakcie transportu, można założyć, że górny szacunek liczby ofiar mógł wynosić 4–5 tysięcy jeńców.
3 września 2024 roku o godz. 15.00 w Centralnym Przystanku Historia im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Warszawie odbędzie się uroczyste otwarcie wystawy „Podeptane konwencje. Zbrodnie Wehrmachtu na żołnierzach Wojska Polskiego w trakcie walk i po zakończeniu kampanii polskiej 1939 r.”. Jest to pierwsza tego typu prezentacja koncentrująca się na temacie zbrodni popełnionych przez Wehrmacht na jeńcach w trakcie działań wojennych jesienią 1939 r. w Polsce. Większość wykorzystanych zdjęć nie była dotąd prezentowana. Autorem ekspozycji jest dr Tomasz Sudoł (Biuro Badań Historycznych IPN), koncepcję i opracowanie graficzne przygotował Rafał Pękalski (Biuro Edukacji Narodowej IPN). Recenzję naukową wystawy sporządził dr hab. Sebastian Piątkowski (Delegatura IPN w Radomiu).
Wystawa będzie udostępniona w Centralnym Przystanku Historia im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego (Warszawa, ul. Marszałkowska 107) od 3 do 13 września 2024 roku.
Źródło: ipn.gov.pl
Wczytuję ocenę...
