Real Polish Battlefield

Dzień 6 czerwca 1944 roku zmienił bieg II wojny światowej w sposób diametralny. Operacja Overlord, desant w Normandii i otworzenie frontu na Zachodzie, zamykało Niemców w saku – od wschodu parli Sowieci, od południa we Włoszech posuwali się na północ Alianci, którzy 4 czerwca wyzwolili (po bitwie pod Monte Cassino) Rzym. Niemiecka machina obronna znalazła się pod olbrzymią presją. Konieczność zaopatrzenia w sprzęt, ludzi i amunicję kilku frontów na raz, przerastała już możliwości nazistów. Przewaga materiałowa, liczebna, a także bezdyskusyjna przewaga w powietrzu, stały po stronie Aliantów, którzy po opanowaniu wybrzeża Normandii w okolicach Caen mieli zamiar zepchnąć Niemców dalej i rozpocząć marsz bitewny w kilku kierunkach. Najważniejszym był oczywiście ten wymierzony na wschód i południe – czyli w kierunku serca III Rzeszy.

Zażądamy rachunku za każde polskie życie

Na przełomie lipca i sierpnia do gry na normandzkim teatrze zmagań wojennych miały wejść siły pancerne 21 Grupy Armii, w której skład wchodziło dwanaście dywizji pancernych – sześć amerykańskich, trzy brytyjskie, jedna kanadyjska i… jedna polska. 1 Dywizja Pancerna dowodzona przez generała Stanisława Maczka była kontynuatorką 10 Brygady Kawalerii – jednostki bijącej się z Niemcami we wrześniu 1939 roku, następnie odtworzonej we Francji w 1940 i ewakuowanej na Wyspy Brytyjskie, gdzie stała się zalążkiem dywizji. Była wyposażona m.in. w słynne amerykańskie czołgi M4 Sherman, które jednakże miały tyleż zalet, co wad. Zasadniczą wadą był o ich wiele słabszy od niemieckich pancerz, a zasadniczą zaletą… ich ilość. By móc pokonać niemieckie siły pancerne trzeba było zatem umieć wojować w taki sposób, by po pierwsze komasować i przytłaczać liczbą, a po drugie, co niezmiernie ważne, umieć toczyć walkę manewrową. Jeden z żołnierzy Maczka, Marian Słowiński, wspominał:

Pancerz nasz był wyjątkowo mało odporny. Z jednej strony dobry, bo nierwący się, nie zabijający załogi wewnątrz kabiny. Niemieckie czołgi były wyjątkowo twarde, silne opancerzenie miały, ale po przebiciu pociskiem niemieckiego czołgu to wszystko się rozrywało w wieży i te kawałki zabijały załogę. U nas, jak Niemiec trafił pociskiem w wieżę czołgową, to pocisk przeleciał, dziurę zrobił, jak w serze i nikomu nic się nie stało. (…) Oni mieli silniejszą broń przeciwpancerną, silniejsze pancerze, ale nas było zawsze więcej i jeśli groziło nam jakieś niebezpieczeństwo, to żeśmy dzwonili do tyłu i czołgi zjeżdżały w większej ilości, robiliśmy okrążenie i jakoś wychodziliśmy z tego zwycięsko. Ale nie zawsze się udawało. Najważniejsze to było osaczyć, bo jeśli chodzi o bój czołg na czołg to nie mieliśmy szans.

To są bardzo ważne uwagi – wskazują z jakimi trudnościami mierzyli się nasi (i w ogóle alianccy) czołgiści i jak je pokonywali. Doskonale walkę Shermanem pokazywał film „Fury” Davida Ayera z Bradem Pittem w roli głównej – na dystans nie było szans z Tygrysami, czy Panterami. Trzeba było atakować w przewadze liczebnej, zbliżyć się i zastosować jakiś manewr, żeby w ogóle osiągnąć sukces. Mistrzami takiej właśnie manewrowej gry byli nasi pancerniacy. Być może przydomek „Wiewiórki” nadany im przez brytyjskich kolegów dobrze pasował do stylu walki. Chociaż wywodził się, co zabawne, z czego innego – Anglicy nie rozumieli znaczka przedstawiającego hełm husarski ze sterczącymi skrzydłami i myśleli, biorąc pod uwagę pomarańczowy kolor, że to diagram oznaczający… wiewiórkę. Stała się ona przydomkiem i znakiem rozpoznawczym dywizji Maczka, tak samo jak znaczki „PL” czy czarne naramienniki noszone tylko na jednym, lewym pagonie. Jednak coś jeszcze charakteryzowało naszych żołnierzy, coś co pozwoliło im odnosić takie sukcesy, jak ten w bitwie o Falaise. Chodziło nie tylko o znakomite wyszkolenie, ale też o znakomite morale. Gdy 6 sierpnia do naszych żołnierzy przybył marszałek Bernard Montgomery i wyjaśnił na czym polegać będzie plan operacji Totalize – wyjścia z Caen i uderzenia na Falaise, Maczek wydał rozkaz, który został odczytany żołnierzom wszystkim pułkom dywizji. W rozkazie tym dowódca opisał drogę pancerniaków i cztery lata czekania oraz ciągłej pracy, by być gotowym do walki i pójścia… w stronę Polski. Ale dodał też pewną ważną rzecz: „(…)Wnosimy do bitwy coś, czego już dziś nie mają Niemcy. Wnosimy olbrzymią siłę moralną. Wnosimy pełną świadomość tego, że bijemy się o słuszną sprawę i że pierwsze blaski zwycięstwa widać przed nami. I dlatego, idąc do pierwszej bitwy, będziemy żądali rachunku za całe pięć lat wojny. Za Warszawę, za Kutno, za Westerplatte i za setki i tysiące bezbronnych ofiar, które zginęły z ręki zaborcy. Zażądamy rachunku za każde polskie życie, które zabrali nam Niemcy! (…)”.

Raz zobaczyć i umrzeć!

W bitwie o Falaise nasza dywizja biła się w składzie II Korpusu Kanadyjskiego. Gdy myśmy się posuwali jedną stroną drogi, po drugiej szli do ataku Kanadyjczycy właśnie. Wszystko się zaczęło 7 sierpnia. Jednak gdy polsko-kanadyjskie oddziały ruszyły do przodu okazało się, że zamiast Niemców będą musieli zmierzyć się z… własnym lotnictwem. Niestety, dochodziło w trakcie bitwy pod Falaise do bombardowania (przy okazji uderzania we wroga) własnych oddziałów przez alianckie samoloty. Przy czym te mylne bombardowania siały nie tylko potworny zamęt, ale też przynosiły konkretne, wymierne straty w ludziach i sprzęcie.

Sygnał do natarcia przyszedł 8 sierpnia i zastał naszych pancerniaków tuż po obiedzie. Ruszyli „w dym bombardowania”! „Setki Shermanów, uszykowanych w kilka rzutów, pokryły cały pas terenu wokół szosy – pisał we wspomnieniach płk Franciszek Skibiński, zastępca dowódcy 10 brygady Kawalerii Pancernej – czterysta silników mruczało głębokim basem. Osiemset gąsienic darło normandzką murawę. Raz zobaczyć i umrzeć! Niejednemu się to zresztą w tym ataku zdarzyło”.

Cały artykuł można przeczytać w tygodniku GP.

 

Źródło: tygodnik GP

 

#bitwa pod Falaise #brygada pacerna #generał Maczek #Polskie Siły Zbrojne